موری ، دودکش، دودبرا، روزن، تنوره یا سوراخی مخصوص برای بیرون رفتن دود. موری در خانه‌های عنعنوی ناحیه‌های شمالی  تاجیکیس-تان ساخته می‌شد و دود آتشدان به واسطة آن می‌برآمد. موری از بام خانه 40-90 سم بلند برداشته می‌شد. چنین موریها در آسیای میانه از قدیم معلوم بوده، هنگام حفریات دمنة …

مورچه (formicidae) ، یک عایلة حشرات، که به قطار پرده‌بالها منسوب بوده، به طور اجتماعی زیپندگی می‌کند. مورچه خیلهاپ گوناگون مارفالاگی (مادینه و نرینه‌های بالدار، مادانة بی‌بال-«ملکه»، مورچه‌های کارگر و غیره) دارد. بدن مورچه از cap، سینه و شکم عبارت است؛ پایهایش سه جفت می‌باشند؛ مویلبچه‌هایش باریکند؛ رگدوانی بالهایش ناپرّه …

مورت، قابلیّت از تأثیر می‌­خنیکی بی دیفارمتسیه ویران شدن جسمهای سخت را گوید. مورتی به حالت ستروکتوری جسم و شرایطهای آزمود آن وابسته است. مثلاً، مورتی جسم با افزودن بار تأثیرکننده و پست‌شوی حرارت، در مورد افزودن درجة شدّت و ذخیرة انرژیة چندیر می‌افزاید. مورتی اشیایی، که تنها هنگام تأثیر …

دیهه‌ای است در ساویت قشلاق راسراووت pیان غانچی، ولایت لنین‌‌آباد. تیرّیتاریة ساوخاز «قلعة دوست». از مورییک تا مرکز ساویت قشلاق 8 کم، تا ریان 49 کم؛ راه  سفلتپوش. اهالی‌اش 690 نفر (1981) ، تاجیکان. پونکت طبّی دا­رد. ساحه‌های اساسی خواجگی-غلّه-کاری و چارواداری. زمینها از آب سای راسراووت آبیاری می‌شوند.

موردیها، (myrtaceae) ، عایلة رس­تنیهای دوپلگی درختی، بتّه یا بتتچه‌های اکثر همیشه‌سبز. بر­گ عادّی مقابل همدیگر (بعضاً په‌ای در په‌ای) جایگیرشده و دانکمیوه دارند. گلشان دوجنسة اکتینامارفی بوده، بیشتر در خوشه‌گل جایگیر شده است. کاسبرگ و گلبرگشان 4-5-تایی؛ گردبرگشان بسیار است. قریب 100 جنس و 3000 نمودشان اساساً در میوتقه‌های …

مُرد، (myrtus) ، جنس رستنیهای بتتگی یا درختی همیشه‌سبز از عایلة موردیها. برگهای مقابل همدیگر جایگیرشده، گل اکثر طاقة دوجنسة اکتینامارفی و غجوممیوه دارد. قریب 100 نمودش بیشتر در منطقه‌های تراپیکی و سوبتراپیکی امریکا و قسماً اوراسیا، افریکه، استرالیا و زیلندیة نو می‌روید. یک نمود مُرد (م. communis)-po (نیگ. رسم) …

موره، اغبه‌ای است در قسم مرکزی قطارکوه حصار، در حدود رسّ تاجیکستان.  بلندی‌اش 3787 م از سطح بهر. از نشیبی شمالی اغبه دریای زمبر (شاخاب دریای سریتاغ، حوزة اسکندرکول) و از نشیبی جنوبی‌اش دریای قراتاگ (شاخاب چپ سرخاندریا) ابتدا می‌یابد. موره اغبة پیاده‌گرد است. به واسطة آن رمه‌های گوسفند به …

مور، (ocneria (porthetria یا ly-mantria) dispar) ، کرمینة شپل­ک ضرررسان خواجگی قشلاق.   مخوسوسن به بتّه و درختان ضرر کلان می‌­رساند. شپلک نرینه و مادینة مور با رنگ و حجم و ساخت مویلبچه از همدیگر فرق می‌کنند. پهنایی بال شپلک مادینه 9 سم (نرینه‌اش 5 سم) ، رنگش سفید تیره …

مونیس خوارزمی  (تخلّصش؛ نامش شیر‌محمّد ابن اوزبیی؛ 1778، خیوه-1829، همان جا) ، مورخ، شاعر و ترجمان ازبک. سال 1800 خان خیوه اوز اناق مونس خوارزمی را کاتب دربار خود تعیین می‌کند. مونس خوارزم با عالمان، شاعران و صنعتکاران زمان راب-طی زیچ داشته، تمام دانش، مهارت و قوّة خود را به …

شهریست در پاکستان، در مضافات پنجاب و نزدیکی دریای چیناب. اهالی‌اش 544 هزار نفر (1972). مرکزی مهم اقتصادیات، اوزیل نقلیات. ساحة اساسی صناعت-بافندگی، مخصوصاً متاعهای پختگی. کارخانه‌های صناعت شیمی، شیشه، خوراکواری نیز دارد. به مولتان از کان گاز سوی گزاپراواد گذرانیده شده است. مولتان مرکزی  قدیمی هنرمندیست. در مولتان کاشینهای …