بولمویید بلخی

بولمویید بلخی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر و نویسندة فارس-تاجیک. (عصر 10). ابولمویید بلخی در زمان ابوالقاسم نه ابن منثور سامانی (حکمرانی 976-997) زندگی و ایجاد کرده است. در جوانی به صحبت رودکی رسیده است. اثر مشهور او «عجایب‌‌-ال-بولدان» است. ابولمویید بلخی  دو اثر دیگر تألیف کرده است، که یکی «شاهنامه» منثور بوده از بین رفته است و تنها فصلی از آن تا زمان ما ر­سیده است، که آن را «گرشاسپنامه» نیز می‌نامند. مؤلف «تاریخ سیستان» در کتاب خود همان قسمت را آورده است، که قدیمترین نمونة نثر بدیعی فارسیست. اثر دوّم او داستان «یوسف و زلیخا» است. ابولمویید بلخی در ادبیات فارس-تاجیک اوّلین شاعری است، که این قصّه را به نظم درآورده است، ولی آن تا زمان ما نرسیده است. از میراث ادبی ابولمویید بلخی  غیر از اثر «عجایب‌‌-ال-بولدان» یک مقدار ابیات پراکنده (20 بیت) باقی مانده است. اشعار باقیماندة ابولمویید بلخی  اساساً لیریکی بوده، تصویر طبیعت، پند و اخلاق، مردانگی و دلیری، عشق و مدح را در بر می‌گیرند. ابیات زیرین از اوست:

ملول مردم کالوس و بی‌محل باشد،

مکن، نگارا، این خو و طبع را بگذار.

***

دلیری، که ترسد ز پیکار شیر،

زن زاج خانش، مخوانش دلیر.

روز کجیها درون‌صاف باش،

راستگیرای ره انصاف باش.

دبیات: زهرای خانلری، راهنمای اد­بیات فارسی، تاشکینت، 1340 هجری شمسی؛ سعید نفیسی، احوال و اشعار ابوبدّ‌الله جعفر ابن موخمّد رودکی سمرقندی، جلد i، tاشکینت، 1311 هجری شمسی؛ اشعار هم‌عصران رودکی، دوشنبه، 2007.

و. طایراو.