Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

خیرنایی، نایی، ناینفس، یک قسم راه نفس هیوانات مهره‌دار و آدم را گویند، که در بین حنجره (حلقوم) و برانخها جایی گرفته است. درازی خیرنایی به درازی گردن متناسب راست و به درازی برانخها متناسب چپ است. سکیلیت خیرنایی در خزنده‌ها از حلقهای و نیم‌حلقه‌های تغایکی، در پرّندگان عادتاً از …

ختسریوین زخر لواویچ (5. 9. 1903، ویتیبسک-سپتامبر 1941، نزدپکی شهر باریسپال رسّوکرینه) ، نویسندة ساویتی روس، جرنلیست. انستیتوت زبانهان شرقی لنینگرادرا ختم کرد (1925). اثرهایش از سال 1922 نشر می‌شوند. سالهای 1928-34 به آموزش ادبیات و مدنیت و طبیعت تاجیکستان مشغول شد. همراه ب. لپین دایر به ایجادیات س. اینّ، …

خفیف (عربی سبک) ، نام یکی از بحرهای فرعی عروض. رکن سالم خفیف فاعلاتوی/مستفعلن/فاعلاتوی (- v/v -/- v) بوده، نوعهای گوناگونش از آمیزش رکن اصلی (فاعلاتن) و 8 زحاف بهر رمل (مخبون-فیلاتون؛ مخبون محذوف-فیلون؛ مخبون مقصور-فیلان؛ اسلم-فَعلون؛ اسلم موسبّغ-فَعلان؛ موشعس-مفعولون؛ مجهوف-فع؛ مجهوف موسبّگ-فاع و ایهاف مخبون-مفاعیلن (از روک-ن اصلی بهر …

خرمن، خرمن 1) قطعة تخت و همواریست، که برای کوفتن زراعت غلّه‌دانه (گندم، جو، جواری، ارزن، ماش و غیره) ساخته‌اند. پیشتر دهقانان حاصل گلّة غنداشته‌اشان را در xیرمن با یاری گاو، اسپ و خر می‌کوفتند و باد کرده، دان را از کاه جدا می‌کردند. هالا خرمنها با ماشین و اسبابهای …

خروار، خروار، باری که یک خر برداشته تواند، چِنک وزن، که از دوره‌های قدیم در بین خلقهای شرق معمول است. xیروار آخر عصر 10 در دولت آل بویه (دولت فئودالی عصر میانگی در ایران) جاری گردید و آن برابر 12 من (در این دولت 1 من 5/6 کگ) بود. وقتی …