مدنیت و صنعت

باهیلی مشهور به احمد ابن حاتم (فوت 1443) ، لغت‌شناس و نویسندة عرب. از شاگردان اسمه‌ای، ابووبیده و ابوزید انصاری. در بغداد تحصیل و زندگی کرده، برای تکمیل دانش به اصفهان می‌آید. به بغداد برگشته، به تألیف کتابهای دینی می‌پردازد. محقّقان اثر «کتاب و-ل-جناس» را به او نسبت می‌دهند. از …

باختری واصف (تولد 1942، شهر مزار شریف) ، شاعر و ادیب دری‌زبان افغانستان. فکولتة ادبیات دانشگاه کابل را ختم کرده است (1967). در دانشگاه کالمبیة ایالات متحدة امریکا در ساحة تعلیم و تربیه تکمیل دانش نموده است. کارمند وزارت معارف افغانستان (1967-81) ، سرمحرر مجلّة «جوندون» («زندگی»؛ 1981-96). بعداً مدّتی …

باوتس (bouts) دیرک (تقریباً 1415-6. 5. 1475) ، رسّام ندیرلندی. اثر معروفترینش-محراب کلیسای پیاتر مقدّس در لیاوین می‌باشد. باوتس عنعنة راگیر ون دیر ویدین را انکشاف داد، لیکن سیماهای آفریدة باوتس پرمضمون و آرام بوده، زودهرکت نیستند و قیافة مؤثر دارند. هم‌عصران باوتس او را همچون رسّام ماهر منظره‌های طبیعت …

«باخرز»، «تیز باخرز»، 1) آهنگ قدیمی موسمی و مراسمی ایرانی، که باربد مروی تصنیف کرده است. «باخرز» به قسم دوّم سلسلة «خسروانی» باربد منسوب بوده، توصیف آن در ادبیات بدیعی عصرهای 11-12 نیز آمده است؛ 2) گوشة موسیقی در ترکیبات «دوازده‌مقام». در منبعهای موسیقی عصرهای 13-14، از جمله «رساله در …

باتورلییو رحمت (تولد 10، 8. 1943، شهر خجند) ، رسّام، ارباب هنر تاجیکستان (1998). ختم‌کردة آموزشگاه جمهوریوی رسّامی به نام م. عالماو (1964). رسّام (1964-84) ، سرّسّام (1984-89) ، رسّام-مجسمه‌ساز (1989-1994) فاند بدیعی ولایت سغد. از سال 1994 رئیس شعبة ولایتی ار تاجیکستان. فعالیّت ایجادیش را از صورتکشی در موضوعهای …

بافتی تارو پود در متاع، طرز خوابیدن نخها، که ترکیب و نمود ظاهری متاع را مویین می‌کند. نخهای قد-قد متاع خوابیده را تار و نخهای نسبت به تار تروازه را پود می‌نامند. تارها هنگام بافتن نیس­بت به پود به تزعییق و کشش زیاد و تأثیر سایش دستگاه دچار می‌شوند. از …

باتّیچیلّی سند را (اصلاً الیسّند را فیلیپّیپ) (1444، فلارینسیه-1510، همان جا) ، رسّام اتالیایی دوران احیا. درس مهارت را از رسّام مشهور فیلیپا لپپ آموخته است. بیشتر به منظره‌نگاری و پارت­ریت توجّوخ داشت، هرچند دامنة ایجادش نهایت فراخ است. از اساطیر و ادبیات عتیقه با مهارت بلند استفاده برده است. …

بافیلّ (bofill) ریکردا (تولد 5. 12. 1939) ، می‌ع­ماری اسپنییگی. یکی از اساس‌گذاران «اوستاخانة معماری» برسیلانه («taller de arguitectura») ، که سالهای 1960-63 تشکیل شده، یکی از مرکزهای معماری پاست­مادیرنیزم گردید. عمارتهای ساختة بافیلّ-واحدهای مسکنی کسند و در کلپ و مهمانهانة «ایل کستیلّا» در سیتخیس (1969-75) ، زواد سیمان در …

باتیل (عربی نادرست، دروغ، بیهوده) ، اصطلاحیست در فرهنگ اسلامی، که در مقابل حق قرار داشته، برای افادة پدیده و اشیا و امور و عملهای نادرست و منفی و ناشایسته و نامقبول، اینچنین ردّ و انکار آنها به کار برده می‌شود. باطل و همریشه‌های آن 35 بار در قرآن (25 …

باتیو خریستا (تخلّص؛ نام و نسبش خریستا باتیف پیتکاو؛ 6. 1. 1849، دیهه کلافیر بلغاریه (امپیری­یه عثمانی) -1. 6. 1876 مقتول در جنگ نزد کوهی ورتسه) ، شاعر، انقلابگر و قهرمان ملّی بلغاریه. تا سال 1863 در زادگاهش کالفیر تحصیل نمود. تیره‌ماه سال 1863 در گیمنزیة آدیسّه تحصیل را ادامه‌ …