علم

موجیر‌الدّین بیلقانی ابولمکاریم (سال تولدش نامعلوم-وفات بین 1190-1193) ، شاعر فارس-تاجیک. از عایلة کمبغل. تحت راهبری خاقانی در شیروان علم ادب آموخته است. در دربار الدیگیزیان موجیر‌الدّین بیلقانی را به افشای سرّ دولت ایبدار می‌کنند، ولی آسیبی رسانده نمی‌توانند. بعدتر از دست غنیمی در حمام کُشته شده است. از ایجادیات …

شهر قدیمه در حدود رسّ گرجستان. باششگاههای اوّلین در مسخیته به هزارة 2 تا میلاد تعلق دارند. مسخیته تا عصر 6 پایتخت ابیریه (گرجستان شرقی) ، بعد­تر مرکز دین در گرجستان بود. از سال 1937 در تیرّیریتاریة مسخیت منتظم حفریات آرشیالوگی گذرانیده می‌­شود. در قسم شمالی شهر قبرستانی کافته شد …

مدرسه (عربی-جای درس خواندن، درس‌خوانه) ، تعلیمگاهی، که طالبان تحصیل علم می‌کنند، دانش خود را تکمیل می‌دهند. به شهادت مورخ نرشخی نخستین مدرسه در بخارا پیدا شده، سال 937-938 از سوختار نابود شده است. در حدود عصرهای 11-12 در کشورهای غربی عالم اسلام هم تأسیس یافتن مدرسه به فعالیّت حکومتداران …

لیزاگینیه (از یون. lysis-تجزیه، ویرانشوی و… geneia-پیدایش) ین قابلیّت ژنتیکی باکتریه‌ها، که بعد سرایت بی‌واسطه پس از چند نسل ویران شده، باکتریافگها جدا می‌کند. نظریة لیزاگینیّه را سال 1950 عالمان فرنسوی ا. لواو و ا. گوتمن کشف کرده‌اند. آنها آشکار نمودند، که حالت لیزاگینی با موجودیّت باکتریه‌های مخصوص در هوجیره-پرافگها …

مزهری کشمیری (سال تولد نامعلوم، کشمیر-وفاتش 1610، همان جا) ، شاعر فارسی‌زبان هندوستان. معلومات ابتدایی را در کشمیر گرفته، برای تکمیل دانش به هرات می‌آید و با شاعران این جا-هوسینی سنایی، میرزاقولی میلی، ولی دشتیبیازی و میرک صالحی همسوهبت شده، به محفلهای ادبی جلب می‌شود. بعدتر سفر مشهد و قزوین …

میدان مگنیتی- میدان دارای قووّه‌ای است، که به زریدهای الکتری متحرّک و جسمهای دارای لحظة مگنیتی ناوابسته به حالت حرکت آنها تأثیر می‌کند. ناقل جریاندار، جسمهای زریدناک متحرّک یا مگنیتناکّردشده منبعهای میدانی  مگنیتی می‌باشند. در همة موردها سبب عمومی پیداشوی میدان مگنیتی حرکت ذره‌های الکتری می‌باشند. زبسک در طبیعت زریدهای آزاد …

مباهیس-ال-مشرقیه-  (بحثها عاید به مشرقیت) ، اوّلین اثر مشهور فخر‌الدّین راضی. سال 1342 در هیدر‌‌آباد نشر شده است. سر، که مسئله‌های الهیات و طبیعیاترا در بر می‌گیرد، از 3 قسم عبارت است. قسم اوّل از کتگوریهای وجود، امکان، ماهیت، وحدت و کثرت بحث می‌کند. در قسم دوّم کتاب، که طبیعیاتنام …

منتیقیه (به زبان روسّی «متیمتیچیسکیه لاگیکه») ین جریان در بنیاد متیمتیکه و فلسفة متیمتیکه، که تزیس اساسی آن تصدیق «موافقت متیمتیکه به منطقی، یعنی امکانیّت (و ضرورت) مویین کردن تمام مفهومهای ابتدایی متیمتیکی (که در دایرة خود متیمتیکه مویین نمی‌شوند) در اصطلاحهای منطقی «خالص» و اثبات همة جمله‌های متیمتیکی (از …

مکان و زمان، شکلهای اساسی و عمومی موجودیّت متیریه. مکان و 3مان به طور ابژکتیوی وجود داشته، درک‌شونده و دارای خصوصیتهای عمومی می‌باشند، که خاصیت سیچینکی جسمها، جاییوزکنین آنها، فاصلة بین جسمها و لحظه‌های مختلف پراتسیسّها و پدیده‌ها و نهایت مناسبتن مکانی و زمانی را افاده می‌کنند. در حلّ این …

لیتر – ز کلمة فرنسوزی «litre» گرفته شده است و واحد غیریسیستیموی حجم است و با حرف لاتینی «l» اشاره‌ می‌شود. لیتر به واحد بینلمیلّلی چِنک وارد کرده نشده است. حجم 1 لیتر برابر 1 دم³=0، 001 م³ می‌باشد. اندازة 1 لیتر آب برابر 10 ستیمیتر مورّبع می‌باشد، که وزنش …