علم

موسالین لیکسندر ارکدیویچ (تولد 26. 6. 1926، گرازنیی) ، آل-م ساویتی در ساحة گیالوژی اینجینیری. دکتر علمهای گیالوژییو مینیرلوژی (1969) ، دیرکتور فیلیل آسیای-میانگی انستیتوت تدقیقات علمی اساس و انشائات زیرزمینی به نام ن. م. گیرسیوناو (از 1974). بعد ختم انیویرسیتیت دولتی تاجیکستان (1953) در انستیتوت لایحه‌کشی «تاجیکپرایکت» (1953-61) در …

مورجیّه (از عربی-امید، آرزو، چشم‌داشت) ، یکی از تعلیماتهای دینی و اخلاقییست، که در شریعت اسلام مسئلة آزادی اراده را به طور خاص حل نموده است. معتزلیان تأکید می‌کردند، که شخص گناه سخت صادرکرده کافر ن­میشند، امّا اهل خارجیه ثابت می‌نمودند، که این قبیل شخص مسلمان کافر می‌شود. بر خلاف …

موسلسله (عربی-آیینة زنجیربند) ، برجیست در نیمکرة شمالی آس­مان. در استرانامیة کلاسیکی شرق با نام مرآتولموسلسله، امراتولموسلسله نیز دچار می‌آید، که مرادف لاتینی‌اش اندرامیده می‌باشد. نگرید نیز اندرامیده.

مورچال، مورچل راه زیرزمینی و مغاکی، که برای گ-ریفتن قلعه یا از آن گریختن در اطراف و داخل آن کنده می‌شد. لشکر مملکتهای شرق ق­دیم از مورچال برای فتح قلعه‌های مستحکم دشمن استفاده می‌برد. مورچال را عادتاً مخفی دورتر از بیرون قلعه تا زیر دیوار آن می‌کافتند و توسط وه‌ای …

مورچ، مورچ س ا یا ه، فلفل، ف ا ل ف ا ل، (piper nigrum) ، بتّة لینمانندیست از عایلی  مورچیها. درازی‌اش تا 12 متر؛ پایة باریک، برگ بیزشکل دمچه‌دار پیدرهم جایگیرنده، خوشه‌گل سَرَکمانند (درازی‌اش 5-10 سانتی‌متر) ، گل می­دة سفید یا زردتاب و غورک یکپلّه دارد. از وزش باد …

مورود خرسک، خرسکمورود (pyrus regel2) ، درختیست از عایلة نسترنیها. بلندی‌اش 1، 5-6 متر (دیمیتر تنه‌اش تا 60 سانتی‌متر) ، مورود خرسک:       1-شاخچة گل؛ 2-میوه. پوستلاخش اشهبی، سیاهتاب، برگش 3-9-حصگی (درازی و برش 7-8 سانتی‌متر) ، خوشه‌گلش و-19-گله، گلش سفید 3-10-گلبرگه، میوه‌اش (6 گله) مدوّر، خیلی سخت، تلخ و …

مورود، مرود، ناک، انجیرک (pyrus tadshikistanica) ، درختیست از عایلة نسترنیها. بلندی‌اش 15-20 متر، دی­میتر تنه‌اش 35-40 سانتی‌متر؛ در محلدای گرمسیر عادتاً درخت پست‌قد پتّمانند، بلندی‌اش 2-4 متر، دیمیتر تنه‌اش 10-15 سانتی‌متر. پوستلاخ تنة کهنهش خاکستررنگ، شاخچه‌های یکساله‌اش قهوه‌رنگ سرختاب، برگش مدوّر  یا  توخمشکل آد­تن درشت و چرمگون (درازی‌اش 6-7 …

مورزکاب، مورزکّابه، مغارة دورة می‌زالیت در قریم، نزدیکی سیوستاپال. سال 1936 عالمان ساویتی س. ن. ببیخاو و ا. و. جراو کشف نمودند. میکرالیتها، استخوان هیوانهای نمود حاضره، صدف بسیاری، اینچنین قب­ر می‌زالیتی دونفرة (مردها و زنها) کرامنانیها یافت شده‌اند؛ جسدها راست رو به بالا در چقوری گورانیده شده‌اند. بغوم آخر …

موراداو مختار قادراویچ (تولد 20. 2. 1936، دیهه خمیرجوی pیان کانی‌بادام) ، انیستیزیالاگ و رینی­متالاگ ساویتی، دکتر علمهای تیب (1970) ، پروفسور (1974). سرنیستیزیالاگ و رینی­متالاگ وزارت نگهداری تندرستی ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستت تاجیکستان. بعد ختمی  فکولتیت معالجوی انستیتوت دولتی طبّی تاج-‘ کستان (1959) تا سال 1964 دُختُر-انیستیزیالاگ و ری­نیمتالاگ کلنیک …

مورکّبات (عربی ساخت مرکّب) ، طرز تعلیم خط در مکتبهای تاریوالیوتسیانی. هر گاه، که شاگرد طرز نوشت جداگانة خروف عربی (مفردات) را یاد گرفت، آموزگار مرکّب (پیوست) نوشتن حرفها را تعلیم می‌داد. چنانچه، مرکّبات حرفهای v و س این طور است: در این خصوص چنین بیت گفته‌اند: چون فراغت ز …