زیست شناسی

خوجداریها، دیومشنگیها (verbenaceae) ، عایلة گیاه، بتّه، لینه و درختان را گویند. برگ ساده، بعضاً پنجه مانند دندانه‌دار یا یک‌لخت، گل اساساً 5-برگه، خوشه‌گل سَرَکمانند 6 چترشکل، میوة دانکدار یا غوزة 2-4-پلّه دارند. در تاجیکستان 2 نمود خودروی xوجداریها-خوجدار و سیمالی نوم و می‌یابد. بسیار نمودهای xوجدایها اهمیت خواجگی دارند. …

خوجدار، گاومشنگ، دیومشنگ، نرقیسر (verbena officinalis) ، گیاه بسیارسالة خودرویست از عایلة خوجداریها. پایهش راست، چارقیرّه، سیرشاخه (از 10 سم تا 1 م قد می‌کشد). برگش پرمانند چاک-چاک یا پرّدار (درازی‌اش 3-9 سم، برش 1-4 سم). خوشه‌گلش جاروبکمانند (درازی‌اش 10-25 سم) ، گلش میده، 4 برگة گلابی، نافرمان، کبود یا …

تسیستیت (از یون. kyetis-شاشه‌دان) ، گزک شاشه‌دان را گویند، که عادتاً هنگام به آن وارد گردیدن سرایت پیدا می‌شود. تسیستیت ش­دید و مزمن می‌شود. بیشتر تسیستیت شدید (اکثراً در زنهاا) وامیخورد. درد پایان شکم، چاربند می‌زیدن تیز-تیز و دردناک، ترشوه خون و فساد با پیشاب نشانة تسیستیت می‌باشد.

تسیرّاز جیگر، یک نوع بیماری مزمن اوج‌گیرندة جگر را گویند، که هنگام از بیماریهای سرایتی (هپاتیت ویروسی و غ .) ، زهرآلودشوی (از الکلها، گیاه غجملاس، کلرافارم، فسفر، ارسین) و غ. علّت یافتن آن به عمل می‌آید. در نتیجة بیماری جگر آدم ناقص، فشار سیاه‌رگ درآمدگاه آن بلند و دیگ. …

تسیتاسپاراز، یک کسلی سرایتی رستنی را گویند، که زنبوروغهای پرزیتی به وجود می‌‌آورند. از تسیتاسپاراز مخصوصاً نهال زردآلو و شفتالو آسیب زیاد می‌بیند. در تنه و شاخه‌های درختان کسل «چشمک» (جراحت) پیدا می‌شود و از آن شلم می‌برآید. بهار یا نیمة اوّل تابستان تنه و شاخه‌های کسل درختان خشک می‌شوند.

خوشکسالی، نارسایی دور و دراز بارشات را گویند، که اکثر هنگام گرما، حرارت بلند و کم بودن نمی هوا رویی می‌دهد و در نتیجة آن ذخیرة نمی خاک به پایان رسیده، باعث کم یا نابود شدن حاصل می‌گردد. هنگام xوشکسالی آب را جبّیدن ریشة رستنی دشوار می‌گردد. رستنی بعضاً نابود …

خونسای، خون‌آسایی، خونسایی، در یک ارگانیزم موجود بودن عضوهای جنسی نرینه و مادینه را گویند. xونسایی در هیوانات طبیعی و غیریتبیی (پتالاگی) می‌شود. خونسایی طبیعی اساساً در بین بیموهره‌ها دیده می‌شود. هنگام چنین نوع xونسایی در ارگانیزم هم خوجیرتوخم و هم نطفه حاصل می‌شود. خونسایی غیریتبیی در همین گوروههای هیوانات …

خونپرتای، از عضوهای نفسکشی ترشّح خون را گویند. xونپرتایی هنگام کسلیهای شش، سل، آماس، گزک، دمّل، انفرکت شش و بعضی بیماریهای دل و سیستم خون و غ. دیده می‌شود. سبب xونپرتایی زخمدار یا کندشدن رگهای خونگرد، انعقاد خون در شش و افزودن تداخل دیواره‌های رگهای باریک می‌باشد. یاردمچی اوّلین: بیمار …

خونروی، از رگهای خونگرد شاریدن خون را گویند، که در نتیجة زخمدارشوی  یا بیماری آسیب یافته‌اند. هنگام xونروی رنگ پوست و پرده‌های لعابی پریده، cap چرخ می‌زند، بی‌مداری، نفسکوتاهی، تشنگی ظاهر می‌شود؛ هنگام xونروی فشار ارتیریوی پست و نبض سست می‌شود. یکباره به مقدار زیاد (25% حجم خون) خون رفتن …

خوناب، نیگ. پلزمة خون.