زیست شناسی

انتیریت (از یون. enteron-روده) ، التهاب رودة باریک را گویند، که در نتیجة از خوراک زهرآلودشوی، سرایت و غ. به وجود می‌آید. بیشتر التهاب تمام رودة باریک یکجایه با گستریت و کالیت (گستراانتیراکالیت، اینتیراکالیت) موشاهده می‌شود. صدای شکم، درد گرد ناف، دل‌بی‌حضوری، بی‌قوّتی، اسهال (اساساً هنگام اینتیراکالیت) ظهورات اساسی ه.-ا …

انداپرزیتها پرزیتهای درونی، ارگانیزمهای پرزیت را گویند، که در داخل عضوهای هیوانات و رستنی و هوجیره‌های جداگانة آنها (پرزیتهای داخلیهوجیروی) زندگی می‌کنند. ه. در بین زنبوروغها، باکتریه‌ها، اینچنین اکثر نوع و صنفهای هیوانات (به استینای خارپوستها، کتفپایها و خارددارها) وامیخورند.

اکتاپرزیتها (از یون. ektos-بیرون و پرزیتها) ، پرزیتهای بیرونی، پرزیتهای را گویند، که در پوست بدن هیوانات و آدم زندگی می‌کنند. ه. گوروه اساسی ارگانیزمهای ایکتاترافیند. بعضی ه. در بدن صاحبشان بی‌حرکتند و بعضی دیگرشان در بدن حاملشان حرکت می‌کنند. ه. به تن جانوران چسپیده خون آنها را می‌مکند.

ازارسورخک، ایزارسورخکها (picidae) ، یک نوع پرّنده‌ای را گویند، که به قطار ایزارسورخکشکلان منسوب است. عایلة ه.-ها 224 نمود (در ا.ج.ش.س. 15) دارد. در راس تاج. در وادی د-های وخش، پنج، کافرنهان، زرافشان و سر مسکن است. پیشانی‌اش سفید و فرق سر و تخته‌پشتش سیاه بوده، پشت گردنش رخ کندلنگ …

اوگلین (euglena) ، یک جنس میکروارگنیزمهای یک‌حجیرة قمچینکدار را گویند؛ به شعبة آبسبزهای ایوگلینه‌ای منسوب است. درازی‌اش 0، 1 مّ؛ بدنش دوکمانند یا تصمه‌شکل بوده، با نردة نرم (پیلّیکوله) پوشیده شده است. کلراپلستهایش سبز می‌باشند. ه. قریب 60 نمود دارد. بعضی ه. (مس. ، ا. vlridis)-هo قمچینکشان را پرتافته، میخزند. …

شورتنشکلها (esocoidei) یک گوروه ماهیهای درّنده را گویند (از قطار salmonilonnes). پُفک شناوری ش. به روده پیوند است. پولکچه‌هایشان مدوّر. در منطقه‌های معتدل نیمکرة شمالی پهن شده‌اند. باقیماندة ش.-ا منقرض از ته‌نشستهای ایاتسین معلوم است.

شورتنها (esocidaei) ، یک عایلة ماهیها را گویند. بنا به تصنیفات زاالاگی منسوب زیرقتار شرطنشکلّاند. بدنشان خدنگشکل؛ درازیشان تا 1، 5 م، وزنشان تا 35 کگ. سر و تنشان پولکچه‌های خرد دارد. ش. 5 نمود دارند.  انها در آبهای شیرین و شرطک سیرنباتات زندگی می‌کنند. در تاجیکستان در د. سر …

شورنول (corvus frugilegus) ، یک نوع پرّنده را گویند. بنا به تس نیفات زاالاگی به آ عایلة زاغها (قطار گنجشکشکلان) منسوب است. درازی تنه‌اش قریب 44 سم. بال و پرش سیاه (تابش بنفش و کبود دارد). آخر نول ش.-پ بالغ بیمویی است (از این سبب نول آن شورزدگی برین می‌نماید). …

شورناک، یک نوع ناک محلیست. درختش تا 10-15 م قد می‌کشد. پوستلاخ تنه و شاخهایش خاکستررنگ، نوده‌های پلش دیگررنگ، برگش کلان (درازی‌اش 12، 5 سم، برش 4-6 سم). میوه‌اش لونده (اندریک 198 گ) ، پوستش غفس سخت، زرد (خالهای جگررنگ دارد) ، مغزش سخت زردچه، خوش‌طعم، شیرین یا اندک ناردان …

شورماهی، شورماهیها (peidae) ، یک عایلة ماهیهای استخواندار را گویند. درازیه‌اش 35-45 سم. (بزیشان 75 سم). قریب 50 جنس دارند، که از ارزهای معتدل تا تراپیکها پهن شده است. اساساً در بهر زندگی می‌کند. غذایشان پلنکتان و بعضاً ماهیچهاست. ش. اهمیت کلان صناعتی داشته، قریب 20%-ا شکاری  جهانی ماهیها (سالی …