زیست شناسی

یخمنک، یخبندک، یخک، (cerasus tomentosa) ، یک نوع بتّة میوه‌داریست از عایلة نسترنیها تا 4 م قد می‌کشد. نوده‌هایش سیرپتند. برگش بیزشکل (درازی‌اش تا 5 سم، برش 2، 5 سم) ، دندانه‌دار، پشتش سیرپت. شکوفه‌اش گلابی (دیمیترش تا 2 سم). میوه‌اش سرخ، مدوّر یا بیزشکل، طعمش ناردان، دانه‌کش نغز جدا …

یز (louciscos idus) ، یک نوع ماهیست، که در آبهای شیرین مسکو گرفته است. درازی‌اش تا 70 سم، وزنش تا 8 کگ. برای یه. دریا-سستجریان همواری مساعدند، در کولها و آبهای شرطعم (خل-های باتنیک و فن) نیز وامیخورد. یه. در 3-5 سالگی بالغ می‌شود. ماههای اپر.-مه‌ای در مُردابهای ساحل (هنگام …

یدراچه، نوکلیال، یک نوع قسمک خرد را گویند، که در داخل یدرای ارگانیزمهای زوکریاتی موجود است. یه. اساساً از ریبانوکلیاپراتییدها (رنپ) عبارت می‌باشد. مقدار یه. 1-3، بعضاً یکچندتا-، مس. ، در یدرای امیابه، ریشپایهای گشماهیدار، تخمهوجیرة بعضی جانوران موهردار (به نام یه.-هانکناری) است. یه. بعضاً از دو قسم گوناگون‌رنگ عبارت …

ید را، هسته، در بیولوگیه قسم حیاتاً مهمّ هونیری نباتات و هیوانات را گویند. وابسته به موجود بودن یا نه بودن یه. در هوجیره همة ارگانیزمها به زوکریاتها و پراکریاتها تقسیم می‌شوند. اهمیت یه. مثل تسیتاپلزمه برای هوجیره کلان است. در یه. مالیکولهایی حاصل می‌شوند، که اخبار ژنتیکی را در …

یگور (panthera آپسه) ، یک نوع جانور شیرخور درّنده را گویند. بنا به تصنیفات زاالاگی منسوب عایلة گربشلکلهاست. درازی بدنش تا 2 م، دومش تا 75 سم. بلودی‌اش عادتاً 80 سم. رنگش نارنجی بوده، خالهای سیاه (بیشتر حلقه‌شکل) دارد؛ بعضاً پرّه سیاه است. در بیشه‌های تراپیکی و سوبتراپیکی امیریکة جنوبی …

یورمان، یک نوع هیوان خایندة سنجابمانندیست. در تاجیکستان 3 نمود یو. وامیخورد. یورمانش ریگار یو.-ا ریگزoر (spermo-philopsis lepto-dactylus). درازی تنش 21-27 سم، دومش 18-23 سم و وزنش 500-800 گ. یو.-ا ریگزار به شرایط بیابان ریگزار خیلی خوب مطابق، شده است؛ پایهای آن (مخصوصاً پایهای عقب) نغز انکشاف یافته‌اند. تیز می‌دود. …

یوز، گیپرد (اسشاپوخ jubatus) ، یک نو جانور درّنده را گویند. بنا به تصنیفات زاالاگی منسوب عایلة گربشکلهاست. درازی تنش تا 150 سم، دومش تا 75 سم؛ بلندی‌اش قریب 1 م. چنگالهایش کلان کُند. یوز در افریکه، آسیای جن. غربی و آسیای میانه (ترکمینیستن) زندگی می‌کند؛ جای زیستش بیشتر بیابانهای …

یونوچق، رشقه، روشقه (medicago) ، یک جنس گیاههای یکساله یا بسیارساله‌ای است از عایلة لُبیایها. پایهش سیرشاخ، بلندی‌اش 70-100 (بعضاً 150) سم. برگش درازرویه سه‌برگه (از 3 برگچه عبارت است). خوشگولش 15-20-گله. میوه‌اش اساساً غلافک داسشکل یا سپیرلشکل. تخمش گُردشکل گرده، زرد یا زردتاب بر (وزن 1000 دانه‌اش 1، 5-3، …

اخیناکاکّ (echinococcus granulosus) ، یک نوع تسمکیرم را گویند، که هنگام بالغی‌اش در رودة سگ، گرگ، شغال و بعضاً گربه پرزیتی می‌کند. درازی بدنش 3-5 مّ بوده، از cap و 3-4 بند عبارت است (بند آخر نصف بدن است)؛ در cap 4 جهاز مکّنده و 2 چنبر چنگکچناک دارد. تخم …

افیمیرها، یک گوروه گیاههای یکساله را گویند، که دور پُرّة نشوشان (از سبزش تخمی تا می‌وبندی و خشکشوی) در مهلت خیلی کوتاه (از 1، 5-2 تا 6-8 ماه) به آخر می‌رسد. آنها به عایلة خوشیها (بعضی نمودهای ولپیه-vul-pia myuros و v. ciliata، بامس-bromus oxyodoo، و. danthoniae و anisantha tectorum، بزگندم-aegilops …