زیست شناسی

توگمچگول، موبافک، پنیرک (مlvه) ، گیاه یک یا بسیارساله‌ای است از عایلة توگمچگولها. توگمچگول ایساسن چون علف بیگانه در نزد باششگاه، کشتزار و باغ، بعضاً در پَخته‌زار و جنگل می‌سبزد. در تاجیکستان 8 نمود توگمچگول وامیخورد: م. mauritiana (اساساً در ناحیه‌های شمالی و جنوب ریسپوبلیکه، بعضاً در پامیر غربی نمو …

ترب، طرف، توروب، فیجل (rashanus sativus var. sativus) ، گیاه یک-دوساله‌ای است از عایلة چلّیکگولها یک نوع سبزروات بیخ‌میوگیست، بیخش گوناگون‌شکل (درازرویه، لونده و غیره) ، سفید، گلابی، سیاه و سرخ، سیرمغز و سیراب؛ وزن یکتاش تا 5 کگ می‌شود. تورب سبزه‌وات دوستداشتة تاجیکان است. طعمش خوش و کمی تند …

تنگ، درخت تنگ (اleurites) ، یک جنس درختان خزان‌ریز را گویند (از عایلة ضربتیها). تا 10 ، م قد می‌کشد. در ا.ج.ش.س. (زکوکزیه) تنگ فارد (ا. ford2) و تنگ ژاپنی (ا ساrdata) را می‌پرورند. به گرجستان تنگ فارد را سال 1929 آورده‌اند. تونگ یکی از بهترین رستنیهای روغندار می‌باشد. از …

تریس، دورة (سیستم) تریس (یونانی trias-سقیسمه، سه‌قبته) ، دورة اوّلین ایرة مزازایی، که 230 ملن سال مقدّم سر شده، قریب 35 ملن سال دوام کرده است. اصطلاح «تریس» را سال 1834 عالم نیمیس ف. البیرت به علم داخل نمود. دورة تریس به زمانهای اوّل، میانه و آخر، سیستم تریس باشد، …

ترخامه (یونانی trachus-شخشول) ، کوکره، شلپُق، بیماری سرایتی و مزمن چشم را گویند. هنگام ترخامه در کانیونکتیوة ورم‌کرده و سرخشده دانچه‌های خاکستررنگ (فالّیکولها) به وجود می‌آیند و سپس به زخم و بافتة خدشبند مبدّل می‌شوند. برانگیزندة ترخامه میکروارگنیزمهای ویروسمانند-خلمیدیه‌ها بوده، آنها در خوجیره‌های اپتیلی کانیونکتیوة چشم افزایش می‌یابند. اساساً به …

ترخیّت، گزک پرده‌های لعابی خیرنای را گویند. علامت اساسی ظاهرشوی ترخیّت خروج سرفه است. معالجه: انگلیسیه (نفسگیر) ازرازالها؛ هنگام مزمن بودن ترخیّت-کلیمتاتیرپیه.

ترنسپلنتتسیه (از لاتینی trans-plantatio-پیوند، کوچت کردن) ، 1) در آدم و هیوانات پیوند کردن عضو و بافته‌ها را گویند. این اصول جرّاحی از دوره‌های قدیم معمول می‌باشد. ترنسپلتنسیة پوست، موشکها، په‌ای، سیاه‌رگها، عصب، قرنیة چشم، بافتة استخوان و چربو، دل، گُرده و غیره معمول است. خون‌گذرانی-نمود مخصوص ترنسپلتنسیه است. ترنسپلتنسیّه …

ترنسدوکتسیه (از لاتینی (transdustio-جاییوزکنی) ، به واسطة ویروس از یک هوجیره به هوجیرة دیگر گذرانیدن متریال ژنتیکی. حادثة ترنسدوکسیّه را سال 1952 عالمان امیریکایی د. لیدیربیرگ و ن. تسیندیر کشف کرده‌اند. ویروسهای مخصوص باکتریوی-فگهای معتدل (نگرید وکتیریافگها) در پراتسیسّ افزایش ویگیگتیوی می‌توانند تصادفاً این یا آن قسم کدن-ا باکتریه‌های نابود …

ترامباز، (از یونانی rtombosis-لختشوی) ، تجلّود، تخسّور، در رگهای خون یا حفره‌های دل پیدا شدن لخته‌های خون. علّت دیوارة رگها؛ سستشوی جریان خون، بلند شدن قابلیّت دوردبند و غلیظی آن باعث انکشاف ترامباز می‌گردند. بیشتر ترام‌باز وینه‌های کناری و بعضاً سیستم ارتیریوی به وجود می‌آید. ترام‌باز رگهای اکلیلی باعث انفرکت …

تریخافیتیه شکوفة مویچین، سعفه، بیماری زنبوروغی آدم و هیوانات، که به گروه تریخامیکازها (نگرید دیرمتامیکازها) منسوب است. برانگیزندة تریخافیتیه زنبوروغهای جنس تریخافیتان بوده، 83 آنها اساساً پوست، مویی و ناخن آسیب می‌یابند. منبة کسلی آدم و هیوان بیمار اینچنین اشیای زنبوروغچدار می‌ااشد. به تریخافیتیه بیشتر بچگان گرفتار می‌شوند. هنگام تریخافیتیة …