توهیدی ابوهییان علی‌ ابن محمّد

توحیدی ابوهییان علی‌ ابن محمّد ابن عبّاس شیرازی (923-تقریباً 1010) فیلسوف، فقیه، ادیب و متفکّر متصوّف. در سرچشمه‌ها محمّد ابن عبّاس نیشاپوری نیز نام برده‌اند. توحیدی شاگرد و دوست ابدسولیمان منطقیست. معلومات ابتدایی را در بغداد گرفته، قسم زیاد عمر خود را در آن جا گذرانید. در مهمتریه آثار توحیدی، که تا امروز به ما رسیده است («اسّداقه و-س-سعید»، «الیتماع و-ال-موارسه»، «اشارات-ال-الهیه»، «ازّولفه»، «موقابیسات»، «تقریض-ال-جاحظ»، «سلب-ال-وظیفین» و غیره) ، جهان‌بینی توحیدی، از جمله نظر او به مسئله‌های گوناگون فلسفه و اخلاق بیان شده است. اثرهای یادشدة توحیدی منبة آموزش جهان‌بینی متفکّرایه عصرهای میانه می‌باشد، زیرا در آنها ضمن تحلیل مسئله‌های فلسفی و اخلاقی نظر دیگر متفکّران عصرهای میانة شرق به طریق نمونه آورده شده است. ا. سعیداو.