موختاراو
عزای پرتیة کمونیستی اتّفاق ساویتی کپسّ از سال 1952. بعد ختم مکتب میانه سالهای 1939-41 اوّل دانشچوی فکولتیت کارگری، بعد انستیتوت معلمی دوشنبه. سالهای 1941-42 معلم مکتب میانه، 1942-47 در صفهای ارمیة ساویتی. سال 1951 فکولتیت تاریخ انستیتوت دولتی پیدگاگی دوشنبه را ختم کرد و تا سال 1955 معلم و اسپیرنت همین انستیتوت بود. از سال 1954 در آکادمی فنها نیز کار کرده، از سال 1959 مدیر سیکتار تاریخ عصرهای میانة انستیتوت تاریخ آکادمی فنهای ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان ست. تدقیقات مختاراف مسئلههای مختلف تاریخ عصرهای میانة خل-ق تاجیک را در بر میگیرد. او صدها حجّتهای تاریخی، یادگاریهای اپیگرافی را، که برای آموختن تاریخ مناسبتهای استحصالی فئودالی و حرکتهای خلقی در آسیای میانه قیمت کلان علمی دارند، به نشر تییار کرد. مختاراف عالم شهیر و شارح نامی بوده، یکی از مؤلفان کتاب درسی «تاریخ ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان» برای مکتبهای عالی و میانه، اثر سهجلدة «تاریخ خلق تاجیک» میباشد. زیاده از 25 اثر و 150 مقالة علمی، علمی و عامّوی تألیف کرده است. مختاراف اشتراکچی کانگریسّهای xxv (مسکو) ، x16 (هندوستان) بینلخلقی شرقشناسان، کانگریسّ 13 مورخان در مسکو و 3 کان-فیرینسیة بینلخلقی یونسکو عاید به مدنیّت آسیای مرکزی (1968-دوشنبه، 1969-سمرقند، 1972-عشقآباد) میباشد. با 3 مدال و گرماتة فخری پریزیدیومه ساویت عالی ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان مکافاتانیده شده است.
ساس: متریالы پا استاری عوره-تیوبی سبارنیک اکتاو 17-19 وّیکاو. (ساستویل، ا مختاراف) ، مسکو، 1963؛ آچیرک استاری عوره-تیوبینسکاگا ولدینیه و 19 ویکه، دوشنبه، 1964 ریزبه پا دیری و و دالینی زرفشنه، مسکو، 1966؛ دلشاد ا ای میستا و استاری آبشیستوینّایی مыسل تدجیکسکاگا نراده و 19-نچلی 20 وّ. ، دوشنبه، 1969؛ پازنی-سریدنیویکاوыی بلخ (ک استاریچیسکایی تایاگرافی گاراده و 16-18 وّ .) ، دوشنبه.