میهراب اشت

میهراب اشت، میهراب کنده‌کاری ا-های 10-11 در دیهه اشت (ریان اشت). از گل اعلی‌صفت ساخته شده است. نقش و نگار عالی‌اش این یادگاری را به قطار شاه‌اثرهای صنعت کنده‌کاری شرق منسوب گردانده است. نمایه‌‌های محراب طاقشکل بوده، در رویش نقشهای عجایب‌‌ نظرربا کنده شده‌اند: مر­کز کامپازیتسیانی آن را دایرة دیمیترش 26 سمی منقّش (نقشهای هندسی) ‌ آرا داده است. اطراف دایره را 13 برگک بادام شک­ل اندریکش منبّتکاری و قسم دیگرش شبکمانند احاطه کرده است. لبالب نمایه با دو قطار حاشیه‌ شبکناک و مارپیچ و مرزن کتیبدار (خط کوفی، قسم راستش محفوظ مانده است) موزیین است.

بلندین طاق راست‌کنجة محراب 202 سم، برش 75 سم و چقوری‌اش 30 سم است. طاق نیمگونبزی محراب قُنغورکاری بوده، قاش آن با نقشهای گردابی و اطرافش با حاشیه‌ اسلیمی‌ آرا یافته است. درون طاق محراب را در وقتش نقشهای برجستة بادام‌شکل و شبکة چارخانه زینت می‌دادند. محراب اشت سراوّل جزء مسجدی (ا. 10) بود، دیرتر قسم ترکیبی مزار اشتسخاب گردید. سال 1939 محراب اشت را ایکسلیدیتسیة وزارت آرشیالوگی ساختمان کانال کلان فpغoنه به قید گرفت. سال 1961 آترید آرشیالوگی شمال تاجیکستان آن را پرّه تدقیق کرد. از بس که خطر باز بیشتر خراب گردیدن محراب بود، آن را از جایش کوچانده به لبارتاریة ترمیم انستیتوت تاریخ اف راس تاجیکستان آوردند. محراب اشت شهادت انکشاف پراوج مدنیّت و سنع­ت عصرهای میانة خلق تاجیک است.

د گ. ا. پوگچینکاوه، ریزنایی میخرب ایز اشته. ساابش. تدج فیلیله ان ا.ج.ش.س.، xxv، 1950.

ن. نعمت‌اف،