فرمکاپیّه

فرمکاپیّه (از یونانی رharmakon-دارو و راiیا-تییار می‌کنم) ، مجموع استانداردها (نمونه‌ها)-ا داروها و دستورالعملهای را گویند، که صفت داروها را به معیار مویین «می‌درارد. فرمکاپیّه را در طبّ قدیم ما قرابادین می‌نامیدند.

فرمکاپیّه اوّلین («کتاب-ال-قرابادین-ال-کبیر») را شاپور ابن سهل (وفات 869) تألیف نموده است، که نسخة یگانه‌اش در کتابخانة شهر مونیخ محفوظ می‌باشد. سالهای 967-976 ابومنصور موفق یبن علی هرویی قرابادینی را با نام «کتاب-ال-ابنیه ان حقایق-ال-ادویه»؛ تألیف نمود، که در آن نام 584 دارو (465 نباتی، 74 معدنی و 45 هیوان) ثبت شده است. در تاریخ دارو‌شناسی کتاب پنجم «ال-قانون» ابوعلی‌سینا را نیز فرمکاپیّه می‌نامند. بعد سینا در طبّ فارس و تاجیک قریب 10 قرابادین نوشته شدند، که معمولترینشان «قرابادین خوارزمشاهی» سعید اسماعیل جرجانی (عصر 12) ، «قرابادین کبیر» محمّد هوسین شیراز (عصرهای 17-18) ، «قرابادین کبیر» محمّدحسین ابن محمّد عاقلی (عصرهای 18-19) و غیره می‌باشند. در اوراپه فرمکاپیّه اوّلین سال 1498 (riecettario غlorentino؛ در فلارینسیه) و در روسیه سال 1776 («رharmocopoea rossica») نشر شد. سال 1968 در ا.ج.ش.س. ف بار 10-م از چاپ برآمد، که از 707 مقاله (738 دارو) عبارت است. فرمکاپیّه ا.ج.ش.س. حجّت عمومی‌دولتی قانون‌گذار می‌باشد. در فرمکاپیّه دایر به اصولهای تحلیل شیمیایی، فیزیکی و شیمیایی و بیولوگی داروها، ریکتی و ایندکتورها، رویخت داروهای زهرناک (رویخت ا) و پرتأثیر (رویخت ب) ، جدول معیار استفادة یکدفعگی و یکشباروزی دارو برای کلانسالان و کودکان و غیره معلومات موجود است. یو. نورعلییف.