فرمولین، فارمال، محلول آبی 37-40-فایضة فرمولدیگید و 4-12 فایضة اسپیرت میتل (ستبیلیزتار). مایع بی‌رنگ بوده، بوی مخصوص دارد. فرمولین را چون واسطة بی ضررکننده و دافی بدبویی، برای دیزینفاکسیة خانه، سرولیباس، اسباب روزگار، دبّاغی پوست، کار کرد تخمی پیش از کشت و غیره استفاده می‌برند. فرمولین را انچونی به ترکیب …

فارملدیگید (از لاتینی formica-مورچه‌) ، الدیگید مورچه‌، سن20، الدیگید الفتی ساده؛ گاز بی‌رنگ بوده، بوی مخصوص دارد. در آب و اسپیرت نغز حل می‌شود؛ i جوش.-19*س. ف.-را برای آشدیهی پوست، حاصل کردن پالیوینیلفارمل، ازانرین، پینتاریتریت، مادّه‌های دارویی، رنگ و بار و چون واسطة دیزینفیکسیه و دافی بدبویی نیز کار می‌فرمایند. …

فارغ حصاری (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر تاجیک (آخر عصر 18 و نیمة اوّل عصر 19). اصل و نسب فارغ حصاری معلوم نیست. اییام جوانی و تحصیل ابتدایی‌اش در یکی از دیهه‌های حصار گذشته است. سپس، برای تحصیل به مرغیلان رفته است. بعد به حصار برگشته، در همین …

فارغ بدخشانی (محمودبیک (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر تاجیک (عصر 17). برادرزادة ملّاشا و شاه‌محمّد بدخشانی. در کشمیر زندگی و ایجاد کرده است. به قول تذکره‌نویسان (مثلاً، «تذکرة شعرای کشمیر» اسله) صاحبدیوان بوده است، ولی دیوانش دسترس نگردیده است. ابیات پراکندة غزلیات و قصایدش باقیست. نمونه‌ها از شعریه …

فارِسی ابوعلیحسن ابن احمد ابن ابدولغفّار ابن محمّد (901، شهر فیسای فارس-987، بغداد) ، زبا‌نشناس عرب. ایراننجاد. در آثار فارِسی بیشتر مسئله‌های صرف و نحو زبان عربی تدقیق شده‌اند («جواهر-ان-نهی»، «کتاب-ات-تذکره‌»، «ال-مسائل-ال-مشکله»، «ال-اغفال فیما اغفله و از-زجّاج فیلمانی» و غیره). مهمترین اثر فارِسی در این بابت «ال-ایضاح فن-نحو» می‌باشد، که …

فانی تخلّص علیشیر نوایی در اثرهای به زبان تاجیکی تألیفکرده‌اش. اشعار (غزلیات) تاجیکی نوایی در «دیوان فانی» فراهم آمده‌اند. علیشیر نوایی بعضی اثرهای ازبکی خود را نیز (چنانچه، «لسان-ات-تیر» را، که اثر تصوّفی می‌باشد) ، با تخلّص فانی نوشته است. از تحلیل گفته‌های نوایی در باب «سبب تغییر تخلّص در …

فانالوژی (از یونانی phone-آواز و… لوژی) ، یک شعبة زبان‌شناسی، علمیست، که ساخت و عمل واحدهای خردترین از معنا محرومبودة زبان (هجاها، فونمه‌ها) و وظیفة آنها را در نطق همچون جزءهای واحدهای مرکّب معنادار (مارفیمه‌ها، کلمه‌ها) می‌آموزد. فانالوژی با همین خصوصیتش از فونتیکه فرق می‌کند. فانالوژی عاملهای تجزیة جریان نطق …

فانی شیرازی (‌خواجه ‌محمّد ابی محمود معروف به دیهدار (سال تولد نامعلوم-وفات 1608، صورت، هندوستان) ، شاعر و دانشمند ایرانی. علمهای رسمی دور را در شیراز آموخته است. پس از کسب کمال به هندوستان رفته، در دربار حاکمان آن دیار خدمت کرده است. فانی شیرازی پیرو تصوّف بوده است. از …

فانی بخارایی (سال تولد و وفات نامعلوم) ، شاعر تاجیک (عصر 16). در بخارا به دنیا آمده، سواد برآورده، کمال یافته، تقریباً در بین سالهای 1560-66 در همان جا فوتیده است. از طبقة پایان اهالی. در وجه معاش بی‌بضاعت بوده، با دشواری عمر به سر برده باشد هم، به دربار …

فانی کشمیری محمّد محسن (سال تولد نامعلوم-وفات 1670، کشمیر) ، شاعر فارسی‌زبان هندوستان. در زادگاهش تربیه یافته، علمهای معمول آن زمان-الهییات، فقه، منطق، صرف و نحو، طبّ، ادبیات و غیره را از خود نمود. فانی کشمیری بعد تحصیل به چندی از ناحیه‌های هندوستان سفر کرد. سپس، به بلخ آمده، به …