آپتیکة گیامیتری، یک فصل آپتیکه بوده قانونهای پهنایش روشنایی را در اساس تصوّرات عاید به شعاعهای روشنایی می‌آموزد. ختی را شعاع روشنایی گویند، که قد-قد آن سیل روشنایی پهن می‌شود. مفهوم شعاع فقط تا دم در قطعه‌های از جهت آپتیکی غیرییکجینسة محیط به نظر نگرفتن دیفرکسیة روشنایی به حقیقت موافق …

اپتیکة اتمسفری، یک فصل فیزیکة اتمسفره بوده، حادثه‌های آپتیکیی را می‌آموزد، که هنگا­م از اتمسفره گذشتن روشنایی به عمل می‌آیند (شفق، تیر و کمان، سراب، توییر رنگ آسمان، پراکنش و ‌افکنیش ردیتسیة نمایان و نانمایان از طرف اتمسفره، پالیریزتسیة روشنایی آسمانی، نظرنمایی پریدمیتها و غیره). وزیفة اساسی آپتیکة اتمسفری از …

آپتیکه (یونانی optike-علم در بارم ادراک باصری، از optos-نمایان) ، یک فصل فیزیکه را گویند، که در آن طبیعت افککیش آپتیکی (روشنایی) ، پخنایش آن در محیطهای گوناگون فیزیکی و حادثهایی، که هنگام تأثیر متقابل روشنایی و مادّه به عمل می‌آیند، آموخته می‌شوند. ‌افکنیشات آپ­تیکی یکی از نمودهای موجهای ایلیک­ترامگنیتی …

آپریچنینه، آپریشنینه (از روسی قدیم آپریچنыی-مخصوص) ، سیستم چاربنّیهای فوق‌العادّة حربی و مأموری و اجتماعی و اقتصادی پادشاه ایوان iv (گراز­نیی) برای مستحکم نمودن حاکمیت مطلقیّت مرکزانیده شده و برهم دادن پراکندگی فئودالی. ایوان iv برهم زدن «آشوبها» را مقصد اساسی آپریچنینه می‌دانست. برابر جاری کردن آپریچنینه جزای بی‌رحمانة آپّازیتسیة …

آلتایها (از سال 1922تا 1948 آی­راتها نیز می‌نامیدند) ، خلقیتیست، که در ولایت اوطانامی کوهستان آلتای کشور آلتای رسفسر زندگی می‌کند. در گذشته نام عمومی گروه قبیله‌های ترکیزبان، که در کوهستان آلتایی و قسماً در آلتای کوزنیسک مسکن بودند. شوماره‌اشان 60 هزار نفر (1979). به زبان آلتای گپ می‌زنند. از …

آلتای مغول، سیستم کوهییست در رخم و ختایی. از شمال غرب به جنوب شرق تقریباً 1000 کیلومتر طول کشیده است، برش 150-300 کیلومتر. جای از همه بلندش 4362 متر (کوهی مونخ-خیرخان-اله). از یکچند قطارکوههای موتوازی عبارت است، که آنها را وادیهای چقور تیکتانیکی بریده گذشته‌اند. تیپّدای کوهها اکثر به پشته‌کوه …

آلتایی گاب، سیستم کوهییست در جنوب رخم، دوام آلتای مغول در سمت جنوب شرقی آن. طولش زیاده از 500 کیلومتر. اساساً 1500-2500 متر بلندی دارد. نقطة بلندترینش اخه-باگدا-اله (3957 متر). التای گاب از یک قطار مسّی و قتاکوهها عبارت است، که آنها از گر­نیت، ریگسنگ و ورق‌سنگهای کریس­تلّی ترکیب یافته‌اند. …

آلتایی کشور، در هیت رسفسر. 28 سپتامبر 1937 تشکیل شده است. در جنوب غری سیبری، در حوزة بالاآب دریای آب و شاخابهای آن-بیه و کتون واقع گردیده است. کشور قریب تمام آلتایی، نشیبیهای غربی سلیر و تیرّیتاریة نزدیکوهی همشفت-آلتای دشتی را دربر می‌گیرد. در جنوب  شرق با رخم و ختایی …

آلتایی (به زبانهای ترکی و مغولی التن-زرّین) ، سیستم کوهییست در آسیا، در تیرّیتاریة ا.ج.ش.س.، رخم و ختایی. در شمال fرب از همواری سیبری غربی (812 ت. ش) cap شده، در جنوب شرق تا همواری گاب (106° ت. ش .) به مسافة 2000 کیلومتر طول کشیده است. قطارکوههای آلتایی به …

آلتاوول (صحیحش آ لتیاوول) ، دیهه‌ای است در ساویت قشلاق دهنة ریان و ولایت کولاب. تیرّیتاریة کالخوز به نام س. امیرشایف. از آلتاوول تا مرکز ساویت قشلاق 1 کیلومتر، تا ریان 19 کیلومتر؛ راهش آسفالتپوش. اهالی‌اش 1100 نفر. (1981) ، تاجیکان. اوستاخانة آهنگری، بزی نیفت، آسیاب، پونکت پَخته‌خشک‌کنی مکانیکی و …