نیاتیکتانیکه (از نیا… و تیکتانیکه) ، تیکتانیکة نوترین، فصل گیاتیکتانیکه، که پراسیسّهای گوناگون تیکتانیکی اساساً در دوره‌های نیاگین و چارمین (25-30 میلیون سال آخر) روییداده را می‌آموزد. این پراتسیسّها باعث خیلی تغییر یافتن ساخت قشر زمین، به وجود آمدن شکلهای ستروکتوری نو و به خود طرح تازه گرفتن-ستروکتوره‌های قدیمی گردیده‌اند. …

نیاسخالستیکه، مفهوم جمع‌بستکننده‌ای است، که جریانهای گوناگون فلسفة کتالیکی را متّحد نموده، به تجدید سخالستیکة عصر میانگی می‌کوشد. نیاسخالستیکه در ابتدای عصر 19 پیدا شده است. احیای تا­میزم در اسپنیه (x. بلمیس) و ژرمنیة میانة عصر 19 (ا. کلیایتگین) باعث پیدایش نیاسخالستیکه گردیده است. نیاخالستیکه از نیمة دوّم عصر 19 …

نیاریلیزم، یکی از جریانهای فلسفة امروزة برجوزیست، که ماهیّت ایده‌آلیستی دارد. در تشکّل نیاریلیزم مکتب شاتلندی (نگرید مکتبهای فلسفی) و عقیده‌های ف. برینتنا، ا. می‌ینانگ، ه. مخ و ب. رسّیل تأثیر رسانیده‌اند. پرنسیبهای نظریه‌وی-معرفتی نیاریلیزم در مقالة «انکار ایده‌آلیزم» (1903)-ا ج. ه. مور بیان شده است. آن را ر. پیرّ، …

نیاپازیتیویزم، یکی از جریانهای اساسی فلسفة برجوزی عصر 20، شکل امروزة پازیتیویزم. نیاپازیتیویزم در بین رویه‌های اساسی فل­سفة حاضرة برجوزی نفوذ زیاد داشته، بیشتر در بین اهل علم پهن شده است. نیاپازیتیویزم  با نامهای گ و-ناگون مشهور است: پازیتیویزم منطقی، ایمپیریزم منطقی، اتمیزم منطقی، تحلیل منطقی، آپیرسیانلیزم، فلسفة علم و …

نئون (لات. neonum) ، ne، المنت شیمیایی گروه 8 سیستم دوری مندلیف، منسوب گازهای انیرتی؛ رقم ات. 10، مسّة ات. 20، 179. اساساً در اتمسفره می‌ش­ود و مقدار آن به 71 • 10″ ت ب­رابر است. نئون اتمسفره از آمیختة 3 ایزوتوپ ثابت 20ne، 2’no، mne ابا­رت بوده، 20ne بیشتر …

نیالاگیزم (از نیا… و logos-کلمه) ، کلمه، ترکیب، عباره و مفهومهای نو در زبان. ترکیب لغوی زبان همیشه در انکشاف است و وابسته به انکشاف دائمی زبان بعضی کلمه‌ها معنای نو می‌گیرند. از طرف دیگر، در ز­بان بسیار کلمه‌های نو-نیالاگیزمها پیدا می‌شوند. نیالاگیزم مفهوم تاریخیست. بسیار کلمه و مفهومهایی، که …

نیالیت (از نیا… و lilhos-سنگ) ، عصر نو سنگ، دورة آخرین عصر cنگ. نیالیت هزاره‌های 10-4 تا میلاد را دربر می‌گیرد. در تیرّیتاریة آسیای میانه، از جمله تاجیکستان امروزه به خزارة 5-3 تا میلاد تعلق دارد. در دوره‌های اوّل نیالیت آدمان از لایی ظرفها ساخته، در آتش می‌پختند. در این …

نیاکانفوسییچیگی، مکتب ایده‌آلیستین فلسفة ختایی، که اسا­سن در دورة سون (عصرهای 10-13) در رفت مبارزه با بودائیه و داسیزم تشکّل یافته، در این حال خود نیز به تأثیر آنها دچار آمده است. سرآمدان نیاکانفوسییچیگی نویسنده نه فیلسوف عصرهای 8-9 خن یویه و شاگردش ل اا با مقصد برطرف نمودن تأثیر …

نیاکلسّیتسیزم، نیاکلسّیکه اصطلاحیست در صنعت‌شناسی و قسماً ادبیات‌شناسی ساویتی، که  برای بیان حادثات بدیعی از جهت غایه‌‌های اجتماعی و موندریفة مفکوروی گوناگون آخر عصر 19 و عصر 20 قبول شده است. رغبت به انعنه‌های صنعت عتیقه، صنعت دورة احیا و کلسّیسیزم خاص نیاکلسّیتسیزم است. اصطلاح «نیاکلسّیتسیزم» (اساساً در صنعت‌شناسی خارجه) …

نیاکنتچیگی، جریان ایده‌آلیستی، که نیمة دوّم عصر 19 در ژرمنیه تحت شعار «به قفا، رو به کنت!» پیدا شده است. شعار مذکور را آ. لیبمن و ف. ا. لنگی به میان گذاشته‌اند. نیاکنتچیگی در فرنسیه (ش. رینوی، املین) ، اتلیه (کنتان، تاکّا) و روسیه (ا. ا. وّیدینسکیی، گ. ا. چیلپناو-«مارکسیستان …