تسیمینت (نیم. zement، از لات. سهای-mentum-شغل، سنگریزه) ، نام مشترک مادّههای خاکمانند چسپانی را گویند، که هنگام در آب آمیختن خمیرة پلستیکی حاصل میکوود و بعد شخ (سلگمانند) میتلمند. تسیمینت یکی از مصالحهای مهمترین بناکاری بوده، برای تیار کردن بتون و محلولهای بناکاری، مستحکم کردن جزءهای جداگانة انشائات، گیدرایزالیتسیه و غ. استنفاده میشود.
تسیمینت از زمانهای خیلی قدیم معلوم است. مصریان و یونانیان قدیم در ساختمان انشائات عظیم اوّلین مادّههای صنعی چسپان-گج و آهک را به کار بردهاند. در بخارای قدیم هنگام بنیاد پایدیوار، دیوارهای دخمه، سغانهها، حوز و حمامها تسیمینت گجدار-«قیر» را به کار بردهاند. «قیر» را اساساً از خاکستر رستنی، گج، شیرة انگور و سفیدة تخم حاصل میکردند.
بعد غلبة روالیوتسیة اکتبر برای انکشاف صناعت تسیمینت و علم تسیمینت شرایط مساعد فراهم آمد. تدقیقات و اثرهای عالمان ساویتی (ا. ا. بیکاو، و. ا. کیند، و. ن. یونگ، پ. پ. بودنیکاو، پ. ا. ریبیندیر و دیگ .) به فیزیکه و شیمی تسیمینت اساس گذاشتند.
ا.ج.ش.س. از جدیهت استحصال تسیمینت در جهان جای یکم را میگیرد. س. 1980 آن 125 ملن. ت (از جمله تاجیکستان 1050 هز. ت) تسیمینت استحصال کرد.