Таджикистан – Энциклопедия на таджикском языке КИТОБАМ

فونة خاک، عالم هیوانات خاک، مجموع هیوانات خاک را گویند. فونة خاک بسیار نوعهای هیوانات خشکی‌گرد و آبی را در بر می‌گیرد. سادهترینها، کالاورتکه‌ها و نیمتاده‌های میدترین (ننافونه) در ذرّة آب خاک حیات می‌گذرانند. بندپایهای میده-کنه، دومپایها، سیمفیلها و غیره (میکروفونه) در جوف بی‌آب بین ذره‌های سخت خاک مسکن می‌گیرند. …

فیناتیپ (از فین-ظاهر می‌کنم و تیپ) ، مجموع علامت و خاایّتهای آرتنیام را گویند، که در جریان انکشاف فردی آن تشکّل یافته است. این اصطلاح را سال 1909 بیولوگ دوییگی و. ااگنسین پیشنهاد کرده است. فیناتیپ در نتیجة تأثیر متقابل خاصیتهای ارثی ارگانیزم (گیناتیپ و شرایط محیط جای سکونت) تشکّل …

فونة تندره، جمیع هیواناتی را گویتد، که در تندره زندگی می‌کنند. هیوانات تندره کم‌شمار است، که این به قهرتون بودن اقلیم جای سکونت نسبتاً جوان بودن فونه، موجودیّت ایندیمیکها (بعضاً به جنسهای مستقل منسوبند) و با بهر علاقه داشتن بسیار نمودهای جانوران (خرس سفید، بعضی بیل‌پایها) وابسته می‌باشد. قسم زیاد …

فینالوژی (از یونانی phinomena-ظاهرشوی و… لوژی) ، علمیست عاید به حادثه‌های موسمی طبیعت زنده. وابسته به دیگر شدن فصلهای سال و شرایطهای آب و هوا تغییر یافتن عالم نباتات و هیوانات را می‌آموزد. به آن مهلت گل کردن، برگ برآوردن، پختن میوه و تخم نباتات، از خواب موسمی بیدار شدن …

فونة تراپیکه، جمیع هیواناتی را گویند، که در منطقه‌های ایکوتاری، سوباکوتاری و تراپیکی زندگی می‌کنند. با وجود گوناگون بودن شرایط زندگی، نمایندگان فونة تراپیکی یک قطار خصوصیتهای عمومی (مثلاً، گرمی‌دوستی، کمنسل و غیره) دارند. بعضی گروههای فونة تراپیکی مثلاً، انتیلاپها (در سونّه) ، مورچه‌گان (در بیشه‌زارینمناک تراپیکی) ، ترمیتها (در …