مدنیت و صنعت

‌محمّدشریف سمرقندی   (سال تولد و وفاتش نامعلوم) ،             معمار و هنرمند آخر اسری    16-اوّلی  اسری   17        تاجیک. اس­لن از سمرقند، در ساختن گمبز و آرایش یادگاریهای معماری مهارت داشت. به خهندوستان رفته، سالهای 1632-1650 به ساختمان مقبرة تاجکهل سروری کرد و نمونة مکمّلترین و نادرترین سنع­ت گنبذسازی آسیای میانه …

‌محمّدجعفر کفایت   (سال تولدش نامعلوم-وفاتش 1683) ، خطّاط عصر 17 تاجیک. یکی از استادان خط شکسته. اصلاً از هرات بوده، در هندوستان می‌زیسته است. برابر نوشتن خط شکسته در تعلیق نیز مهارت داشته است. در زمان شاهیجهان مدّتها در دیوان شاهی مشغول خدمت بوده، در عهد عالم‌گیر وفات کرده …

‌محمّدهوسین هروی (سال تولد و وفاتش نا­معلم) ، خوشنویس عصر 15 فارس-تاجیک. پسر ‌خواجه ‌سانین وزیر. اس­لن از باخرز بوده، در هرات عمر به سر برده است. محمّدحسین هرویی از شاگردان میرلی هرویی و محمّدقاسیم شادیشاه است. شاه تهماسپ صفوی محمّدحسین هروی را به قزوین دعوت کرد. پس از چندی …

‌محمّدهوسین تبریزی   (سالی  تولدش نامعلوم-وفاتش 1578، قزوین) ، خوشنویس و دانشمند فارس-تاجیک. زادگاهش شهر تبریز. نام پدرش مولانا عنایت‌الله. محمّدحسین تبریزی در مشهد از سیّداحمد مشهدی و میرهیدر نوعهای گوناگون خط را آموخت. همراه مالک دیلمی کار کرده، به تکمیل خط پرداخت. محمدرضای تبریزی، بهبود شاهنشاهی و محمّدشریف }) …

‌محمّدهوسین صابر تبریزی (سال تولد و وفاتش نامعلوم) ، هتّات، نقّاش، جدولکش، لوّاح عصر 17. شاگرد میرلی خطّاط. از آوان جوانی به نگارش و خوشنویسی، هلکاری و لوّاحی شغل داشته، در این حال صنعت نقّاشی را از میرزالی مصوّر و میرک اصفهانی آموخت. بع­د کمالات هنر به تبریز رفته، در …

‌محمّدهاشیم   عایل. مولانا (سال تولدش نامعلوم-وفاتش 1564، لاهور) ، شاعر فارسی‌زبان هندوستان. دایر به زندگی و ایجادیات او معلومات کافی نیست. وه‌ای شاعر غزلسرا بوده، در جوانی گاهی «سمایی» و گاهی «وافی»، در پایان زندگی‌اش «هاشم» تخلّص کرده است. اشعار پراکندة او در بیاض و سرچشمه‌های ادب به نظر می‌رسنل. …

موهمّدهیدر موسوّیر (سال تولد و           وفاتش نامعلوم) ، نقّاش، خطّاط آخر عصر 15-اوّل عصر 16. زادگاهش هرات بوده، در تبریز و اصفهان عمر به سر برده است. شاگرد کمال‌الدّین بهزاد. در نگارش مصوّره‌های منظروی، صورتکشی، سیاهقلمی و خوشنویسی همپایه استادش بود. محمّدهیدری  مصوّر در تبریز یک سلسله مینیاتورها ایجاد کرده …

موهمّدهیدر (1409-1551) ، مورخ، خادم دو­لتی مغول و ترکستان شرقی، نبارة خان جغتایی یونس، پسرخالة بابور. بابور او را میرزاهیدر نامیده است. محمّدهیدر مؤلف اثر تاریخی «تاریخ رشیدی» (1541-1547) می‌باشد، که به زبان فارسی-تاجیکی نوشته شده است. این اثر به تاریخ حاکمان مغول و امیران قاشغر بخشیده شده است. اینچنین …

موهمّدقاسیمی شادیشاه  (سال تولد و وفاتش نامعلوم) ، خطّاط عصر 16 فارس-تاجیک. ختش بی‌نظیر بوده است و به گفتة مؤلف «ریهان نستعلیک» این هنر (صنعت خطّاطی) با وه‌ای ختم است. محمّدقاسیم شادیشاه از خوشنویسان سلطان-محمّد نور و سلطان‌محمّد خندان صنعت خطّاطی آموخته است. از نمونة هنر او یک نسخه «دی­وان» …

موهمّدقاسیم ساهیر تونی   (سال تولد و وفاتش نامعلوم) ، حافظ، بسته‌کار، مشّاق عصر  16. زادگاهش تون (خراسان) ، در شیرات فوتیده است. در اصفهان تحصیل کرده، علمهای بدیع، قافیه، اخلاق، فلسفه، ریاضیات را آموختست. او آواز بلند و فارم داشته، سرودهای اخلاقی، عرفانی، فلسفی را به درجة استادی می‌سروده …