علم

نیالاگیزم (از نیا… و logos-کلمه) ، کلمه، ترکیب، عباره و مفهومهای نو در زبان. ترکیب لغوی زبان همیشه در انکشاف است و وابسته به انکشاف دائمی زبان بعضی کلمه‌ها معنای نو می‌گیرند. از طرف دیگر، در ز­بان بسیار کلمه‌های نو-نیالاگیزمها پیدا می‌شوند. نیالاگیزم مفهوم تاریخیست. بسیار کلمه و مفهومهایی، که …

نیالیت (از نیا… و lilhos-سنگ) ، عصر نو سنگ، دورة آخرین عصر cنگ. نیالیت هزاره‌های 10-4 تا میلاد را دربر می‌گیرد. در تیرّیتاریة آسیای میانه، از جمله تاجیکستان امروزه به خزارة 5-3 تا میلاد تعلق دارد. در دوره‌های اوّل نیالیت آدمان از لایی ظرفها ساخته، در آتش می‌پختند. در این …

نیاکانفوسییچیگی، مکتب ایده‌آلیستین فلسفة ختایی، که اسا­سن در دورة سون (عصرهای 10-13) در رفت مبارزه با بودائیه و داسیزم تشکّل یافته، در این حال خود نیز به تأثیر آنها دچار آمده است. سرآمدان نیاکانفوسییچیگی نویسنده نه فیلسوف عصرهای 8-9 خن یویه و شاگردش ل اا با مقصد برطرف نمودن تأثیر …

نیاکلسّیتسیزم، نیاکلسّیکه اصطلاحیست در صنعت‌شناسی و قسماً ادبیات‌شناسی ساویتی، که  برای بیان حادثات بدیعی از جهت غایه‌‌های اجتماعی و موندریفة مفکوروی گوناگون آخر عصر 19 و عصر 20 قبول شده است. رغبت به انعنه‌های صنعت عتیقه، صنعت دورة احیا و کلسّیسیزم خاص نیاکلسّیتسیزم است. اصطلاح «نیاکلسّیتسیزم» (اساساً در صنعت‌شناسی خارجه) …

نیاکنتچیگی، جریان ایده‌آلیستی، که نیمة دوّم عصر 19 در ژرمنیه تحت شعار «به قفا، رو به کنت!» پیدا شده است. شعار مذکور را آ. لیبمن و ف. ا. لنگی به میان گذاشته‌اند. نیاکنتچیگی در فرنسیه (ش. رینوی، املین) ، اتلیه (کنتان، تاکّا) و روسیه (ا. ا. وّیدینسکیی، گ. ا. چیلپناو-«مارکسیستان …

نیادیم (لاتینی neodymium) ، nd، j المنت شیمیایی گروه 3 سیس تیمة دورة مندلیف، منسوب لنتنایدها. رقم ات. 60، مسّة _ ات. 144، 24. 7 ایزوتوپ» ثابت دارد. نیادیم متال سفید نقره‌تاب بوده، زیچی‌اش 7000 کگ/م3، t گدازش 1024° سیلسیه، t د جوشش 3030° سیلسیه است. رنگ نمکهای نیادیم بنفش …

نیاگین (از نیا… و یون. renos-تولد، سن) ، در گیالوژی دورة دوّم ایرة کینازا را گویند. طبقة جنسهای کوهی، که در این دوره به وجود آمده‌اند، متعلّق سیستم نیاگینند. دورة نیاگین 25 میلیون سال مقدّم cap شده، بیشتر از 23 میلیون سال دوام کرده است. اصطلاح نیاگین را بار نخست …

نیفراسکلیراز (از یون. nephros-گُرده و سکلیراز) ، از اتیراسکلیراز ارتیریاله‌ها علّت یافتن گُرده. نیفراسکلیراز در وقت بیماری وزنین گیپیرتانی، نیفریت مزمن و پییلانیف­ریت به وجود می‌آید. علامتهای اساسی آن با پیشاب خارج شدن سفیده و خون می‌باشد. م و آ ل ا ج ا: از خوراک شور پرهیز کردن، استعمال …

نیفرالوژی (از یون. nephros-گُرده و… لوژی) ، یک فصل علم طبّ، که فیزیولوژیة نارمل و پ­تالاگی گُرده و معالجه و پیشگیری بیماریهای آن را می‌آموزد. بیماریهای گُرده، از قبیل نیفریت، نیفراز، نیفراسکلیراز، پییلانیفریت، امیلایداز، پیفراپتیة زنان حامل و غیره از بیماریهای بیشتر پهن‌شدة عضوهای درونی به حساب می‌روند و به …

نیفراز (از یون. nephros-گُرده) ، سندرام نیفرازی، بیمارییست، که هنگام گرفتار به آن بیشتر کپیلّیرهای گُرده علّت می‌یا­بند. در نتیجة بیماریهای نیف­ریت، دیبیت قند سرایت و ایزفالودشوی به وجود می‌آید. بعضاً بچگان 3-5-ساله به نیفراز گرفتار می‌شوند. علامتهای hیفراز با پیشاب خارج شدن سفیده و در خون زیاد شدن مقدار …