علم

آراگرفیه (از یونانی    -کوه و… گرفیه) ، یک فصل گیامارفالوژی را گویند، که با تصنیف و تصویر شکلهای ریلیف (قطارکوهها، بلندیها، خمیها و غیره) مشغول است. اراگرفیه از روی نشانه‌های ظاهری ریلیف، capف نظر از پیدایش آن، در بارة موقع، ‌اندازه (بلندی، طول) و غیره معلومات می‌دهد. آراگرفیه، یکی از …

آرنیتاخاریه (از یونانی ornithos-پرّنده و choreo-می‌روم، پهن می‌شوم) ، توسط پرّنده‌ها پهن شدن میوه و تخم رستنیهاست. یک جزء زااخاریه. پرّنده‌ها میوه و تخم رستنیها را با چنگال یا نول خود برده، در سوراخی کُنده‌ها، زیر خس و شیبّه‌های لانن خود و غیره پنهان و ذخیره می‌نمایند. توخم رستنیها در …

آرنیتالوژی (از یونانی ornis، آگnithos-پرّنده و… لوژی) ، یک ساحة زاالوژی است، که ایمبریالوژی، مارفالوژی، فیزیولوژیه، اکولوژی، سیستمتیکه و تقسیمات گیاگرفی پرّنده‌ها را می‌آموزد. نخستین اثر عاید به آرنیتالوژی-«تاریخ هیوانات» به قلم ارسطو (عصر 4 تا میلاد) تعلق دارد. او در اثرش در بارة 170 نمود پرّنده معلومات داده است. …

ارخیت (از یونانی orchis-خایه) ، التهاب خایه آدم. اکثر وقت چون باد بیماریهای سرایتی (خنازیر، گریپّ، سوزاک، تیف، بروسیلّیاز، سل و غیره) و لتخوری خایه به وجود می‌آید. بیماری تیز cap می‌شود (حرارت بلند و خایه کلان شده، سخت درد می‌کند). آرخیت عادتاً بعد 2-3 هف­ته خاموش می‌گردد، بعضاً ممکن …

آرفااِپیه (قواعد تلفظ) (یونانی orphoepeia ای or­thos-درست و epos-نطق، سخن) ، مجموع قاعده‌های تلفّظ ادبی یگان زبان ملّی را گویند، که یگانگی ساخت آوازی آن را تأمین می‌کند. قاعده‌های تلفّظ زبان ادبی یکجایه با نارمه‌های لیک­سیکی، گرمّتیکی، فونتیکی، اسلوبی، املایی و غیره مبادلة افکار را بی­ن نماینداگان شیوه‌های مختلف آسانتر …

ارتاکلز (از یونانی orthds-راست و klasis-شکستشوی) ، مینیرل جنسافرین از گروه شپه‌های دشتی. ترکیب شیمیایش ک[alsiso*]. در ترکیبش آمیخته‌های na (تا 8% najo) ، بعضاً و وه به مقدار کم fe، سه، rb، cs و غیره دارد. سیستم کریستلّبندی‌اش ماناکلینی؛ کریستلّهایش پریزمشکل. رنگش گلابی روشن، زرد بورتاب، بعضاً سرخ؛ جلایش …

آرتاگانلی (از یونانی orthos-راست و گنییس) ، جنس کوهیست، که در نتیجة تغییریابی (می‌تمارفیزم) جنسهای فشانده (گرنیتها، دیاریتهای کورسدار و غیره) به وجود آمده است.

آریینتسیه (فرنسوی orientati­on-سمت به شرق، از لاتینی oriens-شرق) ، تعمیم مفهوم سمت خط راست را به فیگوره‌های گیامیتری نسبتاً مرکّب گویند. اریینتسیه در خط راست. نقطه از روی خط راست در دو سمت مقابل حرکت کرده می‌تواند. مثلاً، از روی خط راست گا­ریزانتلی او (رسم 1) هم از راست به …

اردینته (از لاتینی ordinatus-مرتّب) ، یکی از کااردینته‌های دیکرتی نقطه است، که با حرف و اشارت می‌شود. نگرید سیستم کااردینته‌های دیکرت.

آپیستارخاز، یک نوع بیماریست از گروه گیلمینته‌ها، که از آن جگر و غدود زیر معده علّت می‌یابند. در سیبری غربی و موضعهای نزد دنیپر دچار می‌ش­ود. برانگیزنده‌اش کرم مکندة سیبیری (opisthorchis felineus) بوده، در جگر، زهره‌دان و غدود زیر معدة آدم، گربه، سگ پرزیتی می‌کند. منبة اساسی انو­زیه آدم و …