علم

مونتخبات (عربی جمع انتخاب‌شده، برگزیده) ، مجموعه است، که یک قسم مهم آثار منظوم یا منثور ادیبی را در بر می‌گیرد. کلمه‌های برگزیده، گلچین، آثار یا اشعار منتخب با مونتخاب مرادف و هم‌معنایند. زیر این عنوانها یکچند مجموعة اثرهای ادیبان تاجیک به طبع رسیده‌اند: «گلچینی از دیوان اشار» ناصر خسرو …

مونازیر، مونزه‌اره (عربی-بحث و گفتگو با کسی عاید به یگان مسئله) ، اثر منظومیست، که در آن دو پریدمیت، دو طرف مقابل و یا دو حریف دایر به کشف حقیقت یگان مسئله، یا برتری فضیلتهای شخصی خویش با همدیگر بحث و مناظره می‌کنند. در مناظره طرفها برتری فضل و کمال …

مونوّری (از عربی نورانیشده؛ روشو) ، زیچی سطحی سی­ل ‌افکنیشاتیست، که به سطح می‌افتد. فرموله‌اش ا=ف/s (ف-سیل روشنایی، آ-مساحت سطح تنویرشونده). وادید چِنکنی‌اش لوکس است، که به عوض وادید کهنه-فات قبول کرده شده است.

مومیاکنی، مجموع چاره‌بینیهاست برای مدّت دراز از نابودشوی ایمن داشتن مُرده (میّت). برای از پوسش و ویرانشوی ن-گاه داشتن تمام بافته‌های جسد را با محلولهای انتیسیپتیکی و کانسیروسییکننده تر می‌کنند. مومیاکنی را به مقصد تعلیمی، علمی، اینچنین برای نگاه داشتن جسد اشخاص برجسته استیفا­ده می‌برند. این کار با دو اصول …

مومیا، محصولات مومّانند طبیعی را گویند، که در بعضی غارها از درزهای سنگ تراویده می‌برآید. زیاده از 4000 سال این جانب در طبّ خلقی چون دوا معمول است. عالمان و طبیبان مشهور فارس و تاجیک ابول ابن سینا، محمّد ذَکریای راضی، ابوبکر ربیع بخارایی، محمّد هوسیین شیرازی و دیگر مومیی …

مولتتولی (multaluli) (تخلّص؛ نام و فمیلیه ادوارد دواس دیک­کیر؛ 2. 3. 1820، آمستردام-19. 2. 188/، ندیر-انگیلخییم، حاضره انگیلخییم، ریسپوبلیکة فدراتیوی ژرمنیه) ، نویسندة ندیرلند. از عایلة کاپیتان کشتی بازارگانی. از سال 1838 در ادارة مستملکوی ندیرلودی هندوستان (اندانیزیه) خذمت کر­ده است. هنگام خذمت در یوه وضعیت اندانیزیدا را سبک کردن …

موم زنبور سل، مادّة روغومانندیست، که در غدود مخصوص زنبور عسل و بعضی حشرات دیگر حاصل می‌شود. از آمیختة ایفیرهای مرکّب (تا 75%) ، کیسلاته‌های خالص کربن، کرباگیدریدهای هدناک عبارت بو­ده، به مقدار زیاد ویتامین ا دا­رد. مسّة خاسش 0، 956-0، 969، در 62-72° سیلسیه آب می‌شود. در ایفیر، کلرافارم، …

موم، مادّه‌های روغنمانند هیوانات 8 رستنی، که اساساً از ایفیرهای مرکّب کیسلاته‌های عادی روغن و اسپیرتهای کلانمالیکوله (عادتاً یکتامه) ترکیب یافته‌اند. موم مادّة امارفی، قیش، هنگام تفسانیدن نرمشونده، از جهت شیمیایی نه چندان فعال، به تأثیر ریگینتهای گوناگون استوار بوده، در 40-90° سیلسیه آب می‌شود. از جهت پیدایش موم سه …

مولچانیدن (انگلیسی، mulch-ریشل رستنیها را با کاه، پارو و غیره پوشانیدن) ، با مولچها (مولچکاغز، تارفمیده، پارو، کامپاست، خزان و غیره) پرّه یا قسماً پوشانیدن سطح خاک. مولچانیدن را در خواجگی قشلاق هنگام پرورش سبزه‌وات، درختان میوه، غجوممیوه، رستنیهای آرایشی و غیره استفاده می‌کنند. مولچانیدن صرف محنت را برای کارکرد …

مومتنیعولووجود (عربی-وجودش ناممکن، بودنش محال) ، استیلاد فلسفة عصر میانگی شرق نزدیک و میانه برای افادة چیزی، که هستی آن محال است. به عقیدة فیلسوفان مشّاع ممتنعولووجود چیزیست، که عدم، یعنی نیستی برای آن ضرور است. اگر ب­رای واجبولووجود بودن و برای امکانولووجود به وقوع پیوستن ضرور باشد، برای ممتنعولووجود …