تیشه

تیشه، آلت دریدگریست، که با وه‌ای چوب می‌تراشند. هنوز از ابتدای عصرهای میانه در بین خلقهای آسیای میانه، از جمله تا جیکان همچون آلت روزگار معمول بود. تیشه را از پولاد یا آهن و دستة آن را از چوب سخت می‌سازند. خیلهان گوناگون تیشه (پایتیشه، استاتیشه، تیشة قاشقتراشی، تیشة شانه‌تراشی، تیشة طبقتراشی و غیره) موجودند. پایتیشه (درازی دسته‌اش تقریباً 1-1، 5 م، دیمیترش 4-6 سم، درازی‌اش 20-23 سم، پهنایی دمش 10-12 سم و دیمیتر زغوته‌اش 4-6 سم) از تیشه‌های دیگر فرق می‌کند. با پایتیشه چوب عمارت را چارتراش می‌کنند. استاتیشه (اندازه‌اش 10-12 سم، پهنایی دمش 6-8 سم و دیمیتر زغوته‌اش 3-4 سم، درازی دسته‌اش 35-40 سم) از پایتیشه خردتر است. تیشة شانه‌تراشی و قاشقتراشی نسبتاً خرد است. در قراتیگین و درواز تیشة ناوک (ناوه‌چه) یا تیشة کرکی و تیشه چپناوک (تیشة ناوه‌چه‌اش چپّه) وجود داشت، که برای کارکرد چوب، سوراخ نمودن قسم داخلی بعضی مصنوعات چوبی (از جمله، بالشتکهای چوبی، اوتورچه و طبقهای چوبی و غیره) خذمت می‌کرد. این تیشه‌ها شکل ناوه را داشته، قسم بالایشان را، که فراختر است، به درون قت کرده، به دسته مستحکم می‌نمودند. نوگ تیشة ناوک به درون، یعنی به سمت دسته و تیشة چپناوک به بیرون (در شکل ناوة بیزشکل) کمی خم ساخته می‌شدند. با مُهره‌ تیشه اکثر وقت میخ می‌کوبند. تیشه را در گذشته استاهای محلی می‌ساختند؛ حالا تیشه‌ها را در کارخانه‌های صناعتی استحصال می‌کنند.
دبیات: تدجیک کرتیگینه ا دروزه، و. 1، دوشنبه. 1966.