ریشته

رشته، 1) بیماری رشته، درکنکولیاز، یک نوع بیماری، که در بدن هیوانات یا آدم (بیشتر در قسم پایانی آن، در مغز گوشت و پوست) پیدا می‌شود. رشته تقریباً 1500 سال تا میلاد در دستخطهای مصر ذکر یافته بود. در بخارا رشته را اوّلین شده ابتدای عصر 11 ابن سینا به قید گرفته، اصول نوگ بیرون برآمدة کرم را به چوبچة قلعگی پیچانیده آهسته از زیر پوست بیرون آوردن آن را استفاده کرده بود. به رشته از هیوانها سگ، شغال و غیره گرفتار می‌شوند. تا سال 1869 سبب سرایت یافتن آدم معلوم نبود. عالم روس ا. پ. فیدچینکا ساخت بدن و طرز زیست و انکشاف کرم رشته را آموخته اثبات نمود، که صاحب مابینی آن سیکلاپها می‌باشند.

لهال رشته در یک قطار ناحیه‌های افریکه، هندوستان، نیم‌جزیرة عربستان، ایران، برزیلیه پهن شده است. پیش در آسیای میانه نیز رشته کم نبود. حالا با کوشش عالم ساویتی ل. م. اسه‌یف و همکاران او نیست شده است؛ از سال 1932 این جانب کسی به این بیماری گرفتار نشده است. ولی سالهای 1946-1956 و. ا. چیرنыشیف در جنوب ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان در زیر پوست 7 شه-غال کرم رشتة بالغ را یافته بود. پس، رشته در بین هیوانات هنوز هم دیده می‌شده است. آدم به رشته هنگام با آب فرو بردن سیکلاپها، که حامل کرمینة رشته می‌باشند، سرایت می‌یابد. کرمینه به واسطة خون به زیر پوست (اساساً پوست پایی) درآمده، آن جا کلان می‌شود. بعد 9-14 ماه «سرایت خارش پوست، شدّتیابی تنگشوی نفس و غیره رویی داده، دل بی‌حضور می‌شود، کس قه‌ای می‌کند و دم به دم از هوش می‌رود. در گرداگرد جای سرایتیافتة پوست آبله پیدا می‌شود. بعضاً در آبله کرم نمودار شده می‌ایستد. بعد یکچند روز آبله کفیده ریم می‌برآید.

م و آ ل ا ج ا: اساساً با یاری چوبچه بیرون آوردن کرم (نگرید رسم)؛ استعمال واسطه‌های ضدگزک و ضدلّیرگی؛ بعضاً جرّاحی.
پی شگ ا ر ی: ‌اندیشیدن تدبیرهای از آب تأمین کردن اهالی.
2) کرم گوینیی یا کرم م ا د ا س ی (بگسیپسی1یز طیبشیپزگز) ، یک نمود کرمهای پرزیت از صنف نیمتاده‌ها، که در آدم بیماری رشته را به وجود می‌آرد. درازی مادینه‌اش 120 سانتی‌متر، نرینه‌اش 4 سانتی‌متر می‌شود. رشته کرم زندزا بوده، 8-10 میلیون کرمچه (اندازه‌اش 0، 65 ملّیمیتر) می‌زاید.
در مملکتهای تراپیکی و سوبتراپیکی پهن شده است. در اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. تا سالهای 30 در آسیای میانه دچار می‌آمد؛ الحال بتمام نیست شده است.
دبیات: فیدچینکا ا. پ. ، آ ستراینی ا رزمناجینی رشتы، مسکو، 1870؛ چ ا ر ن ы ش ا و و. ا. ، فونه ا اکولوژی ملیکاپیتیوشیخ توگه‌یف تدجیکیستنه، «تر. ازیپ ان تدجیکسکایی ساویتسکایی ساتسیلیستیچیسکایی ریسپوبلیک»، تام 85، دوشنبه، 1958؛ کسّیرسکیی ا. ا„ پلاتنیکاو ن. ن„ بالیزن جرکیخ سترن، مسکو„ 1968.
م. ن. نرزیقولاو.