«رساله در بیان دوازده‌مقام»

«رساله در بیان دوازده‌مقام» رسالة موسیقی، به قلم ‌خواجه ‌عبدالرحمان ابن سیف‌الدّین غزنوی منسوب بوده، آخر عصر 16 و ابتدای عصر 17 تألیف شده است. مؤلف از خصوص علم موسیقی و آن چه از تألیفات پیشینیان آموخته است، معلومات می‌دهد و چند روایت از هوت پیفگار (فیساغورس) می‌آرد. اینچنین در خصوص تنظیم ساز موسیقی عود، پیدا شدن 7 مقام، در عصر 13 به 12 رسیدن عدد مقامها و نسبت آنها به برجهای آسمانی، علاوه شدن 24 شعبه و 6 آوازه و ترتیب جایگیرشوی آنها در مقامها، توصیف این ترکیبات از نظر کوکبی بخارایی (در نظم) ، در چند پرده اجرا شدن مقامها شرح یافته است. در خاتمة رساله مسئله‌های نظریه‌وی، بدیعی و استتیکی موسیقی، یعنی موقع آن در تکامل دنیای معنوی انسان مورد تحقیق قرار گرفته است. نسخة مکمّل رساله در کتابخانة دولتی تهران محفوظ است. ا. رجب‌اف.