ردیالاکتسیی (از رادیو… و لاتینی locatio-جایگیر کردن) ، ساحة علم و تکنیکه، که با استفادة اصولهای رادیوتیخنیکی در مشاهدة ابژکتهای گوناگون (یافتن، درک نمودن، مویین کردن موقع و دیگر پرمیترهای آنها) مشغول است. مفهوم «رادیولاکتسیه» خود پراسیسّ مشاهدة رادیولاکتسیانی را نیز افاده میکند. رادیولاکتسیه وظیفههای خود را با یاری ستنسیههای رادیولاکتسیانی (سرل)-ا جداگانه و سیستمههای رادیولاکتسیانی مرکّب به اجرا میرساند. رادیونویگتمیه با رادیولاکتسیه رابطة زیچ داشته، اکثراً اصولهای کار و اپّرتورههای آنها عملاً از ضم فرق ندارند.
ردیالاکتسیه یکی از رویههای مهمترین رادیوالکترونیکة زمانوی میباشد. برای مشاهدههای رادیولاکتسیانی رادیوموجها و موجهای سدایی از مانعه (ابژکت) عکسگشته استفاده میشوند. موجها توسط انتینّههای مخصوص به سوی ابژکت ارسال و هنگام از آن برگشتن قبول کرده میشوند. در اساس موجدای برگشته موقع ابژکت را مویین کردن ممکن است. مسافه از سرل تا ابژکت d-س • t (س=300 000 کم/سان-سرعت رادیوموجها، t-فاسیلة وقت تا ابژکت رفتن و آمدن موج) میباشد. از اصولهای رادیولاکتسیه در در گونه شرایط باد و هوا و در لحظة دلخواه وقت استفاده بردن ممکن است.
هادیسة از یگان مانعه انعکاس گردیدن رادیوموجها را اوّلین بار گ. گیرتس سالهای 1886-1989 مشاهده کرده بود. سال 1897 ا. س. پاپاو تأثیر کشتیی را (که راه رادیوموجها را بریده میگذشت) به پهنشوی رادیوموجها به قید گرفت. رادیولاکتسیّه را منبعد اینجینیر نیمیس ک. خیولسمییر، اینجینیران امیریکایی ا. تییلار و ل. یونگ، عالمان انگلیس گ. بریّت و م. تیوو، عالمان ساویتی م. م. لابناو، یو. ک. کاراوین و پ. ک. آشینکاو، د. س. ستاگاو، و. ا. کاتیلنیکاو و دیگران رواج دادند. پیدایش تیخنیکة رکیتی و کیهانی (سالهای 50-60 عصر 20) وظیفههای رادیولاکتسیّه را وسیعتر و مرکّبتر گرداند. ساختن رکیته و اپّرتهای پریش کیهانی (اپک) ضرورت چِنکنی دقیق تریکتاریه و پرمیترهای حرکت آنها (به مقصد ادارهکنی آنها) ، پیشبینی کردن تریکتاریة نشست صحیح اپک (به سطح زمین یا سییارة دیگر) ، چیگ کردن موقع طرفین اپک و غیره را به میان آورد. یکی از کامیابیهای رادیولاکتسیه قلّ مسئلة جستجو، نزدیککنی و به هم قوش کردن دو اپک میباشد. رادیولاکتسیة سییاروی، که ساحة مهم تطبیق رادیولاکتسیه است، امکانیت میدهد مسافه با راه قبول رادیوسیگنلهای از سطح سییاره عکسگشته صحیح چِن کرده، پرمیترهای مدار سییارهها عنیق، دور گردتش آنها مویین و ریلیف سطح سییارهها مشاهده کرده شود. در ا.ج.ش.س. رادیولاکتسیه ا زهره، عطارد، مریخ و مشتری سالهای 1961-1963 از طرف گروه عالمان با راهبری و. ا. کاتیلنیکاو گذرانده شد. رادیولاکتسیه در وقت ساختن سیستمهای حمایه از ضربة رکیته باید وظیفههای مرکّبی را دایر به نابود کردن رکیتههای دشمن (از آن جمله آشکار نمودن و به سوی آنها بردن رکیتههای رکیتزن) به اجرا رساند.
موهیمترین پرنسیب و متدهای رادیولاکتسیه به دوری عمل سرل، چِن کردن دوری، پیلینگتسیه، حمایه از خللهای پسسیو (متد سلکسیة هدفهای موتهرّین) ، تفرقة هدفها (متد مشاهدة پهلویی) علاقهمند میباشند.
دوری ابژکت را از روی سیگنالهای انعکاسشده عادتاً با دو اصول چِن میکنند. اصول یکم (امپولس) به چِن کردن فاصلة وقت تأخیر امپولس از ابژکت انعکاسشده نسبت به امپولس افکندشده اساس میکند. اساس اصول دوّم را مشاهدة انتیرفیرینسیة دو موج بیفاصلهای، که به افکنیشات به ابژکت فرستاشده و از آن انعکاسشده علاقهمندند، تشکیل میدهد. پیلینگتس یه ا ابژکتها را هنگام از یک پونکت مشاهده کردن و در پونکتهای گوناگون قبول نمودن سیگنالها به عمل آوردن ممکن است. در تجهیزات رادیولاکتسیانی، که در یک پونکت واقع میباشند، پیلینگتسیه با راه مقایسة امپلیتودة سیگنالها به وقوع میآید. در حالت عادّیترین (دنگام دو وضعیت دیگرمّة انتینّة سمتناک) مقایسه کردن امپلیتودة سیگنالهای از ابژکت آینده کافیست در این حال از روی
به نام سیگنال خطا) به بزرگی و علامت تمایل سمت سیگنالی به ابژکت رونده نسبت به سیگنال مستقیم (که سیگنال خطایی آن برابر صفر است) بها دادن ممکن. متد مشاهدة پهلویی برای کرتاگرفیة محل استفاده میشود.
د .: تیاریتیچیسکی آسناوы رادیولاکتسی، پاد رید. یه. د. شیرمنه، م. ، 1970.
م. ممدجاناو.