اسار ولاديمير الیچ لنین

اسار ولاديمير الیچ لنین در طول سی سال فعالیّت نظریه‌وی و تشکیلاتچیگی خود (از سال 1893 تا 1923) صدها کتاب و براشیوره، هزارها مقالهیو مکتوب نوشته است، در سعیزد و کنفرانسهای پرتیوی، در سعیزدهای ساویتها، کانگریسّهای انتیرنسیانل کمونیستی، در مجلس و نمایشهای سیر‌شمار محنتکشان با نطق و معروضه‌های زیادی برآمد کرده است، بسیار قرار و ریزالیوتسیه‌ها، تزیسها و حجّتهای دیگر را مرتّب یا تحریر کرده است. اثرهای ولاديمير الیچ لنین، فکر و عقیده‌های او در انکشاف ایجاد-کارانة مارکسیزم صحیفه‌های نو گشادند، آنها برای مارکسیستان حقیقی، صنف کارگر و تمام محنتکشان در راه واجگون ساختن ترتیبات استثمارگری و برقرار کردن دیکتتورة پرا­لیتریت، برپا نمودن جمعیّت سوسیالیستی و کمونیستی به صفت اسلحة پرزور غایوی و دستور بزرگ عملیات روالوتسیانی خذمت کردند و می‌کنند.

در تألیفات ولاديمير  الیچ لنین همة سه قسم ترکیبی مارکسیزم-فلسفه، اقتصاد سیاسی و کمونیزم علمی مطابق شرایط نو ایجادکارانه انکشاف یافته‌اند، تعلیمات موزون علمی در بارة پرتیة صنف کارگر، اتّفاق صنف کارگر و دهقانان محنتکش، در بارة روالوتسیة سوسیالیستی، مسئلة ملّی، پلن واضح ساخت­مان سوسیالیزم و کمونیزم در ا.ج.ش.س. بیان گردیده‌اند. بنا بر این دسترس عامّههای محنتکش مملکت ساویتی گرداندن آثار بو­زورگ ولاديمير الیچ لنین یکی از مهمترین وظیفه‌های پرتیة کمونیستی اتّفاق ساویتی به شمار می‌­رود.

پیش از روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر اثرهای ولاديمير الیچ لنین اساساً پنهانی چاپ و انتشار می‌شدند، زیرا در روسیه پادشاهی نشر آزادانة ادبیات مارکسیستی و عموماً ادبیات ترقّیپرور ناممکن بود. در دورة تاریوالیوتسیانی اثرهای ولاديمير الیچ لنین در روسیه 212 مراتبه چاپ شده بودند، که عدد نش­ر آنها 573، 9 هزار نسخه بود. در این دوره بعضی اثرهای ولدیمر الیچ لنین به زبانهای خارجی-انگلیسی، نیمیسی، فرنسوی، فیلی و غیره نیز نشر شو­ده بودند.

بعد از غلبة روالوتسیة اکتبر در کار جمع، چاپ و انتشار کردن آثار بی‌زوال کلاسیکان مرک­سیزم-لنینیزم مرحلة نو cap شد. خصوصاً به نشر و ترغیب تع­لیفات ولاديمير الیچ لنین دقّت کلان داده شد. نشر آثار او به درجة کار عمومیپرتیوی و عموم-دولتی برداشته شد. در بارة نشر مجموعة اثرهای ولاديمير الیچ لنین سعیزد 9-ام رکپ (ب) (1920) قرار قبول کرد. نشر 1-ام اثرهای ولاديمير الیچ لنین در حجم 20 جلد (26 کتاب) سالهای 1920-26 به انجام رسانده شد، که به آن بیشتر از 1500 اثر و مقاله‌های او داخل می‌شدند. سال 1925 نشرهای 2-یوم و 3-یوم اثرهای ولاديمير الیچ لنین آغاز یافته‌اند.

سال 1940 با قرار کامیتیت مرکزی وکپ (ب) نشر 4-ام اثرهای ولاديمير الیچ لنین cap شد و آن سال 1950 در حجم 35 جلد به انجام رسید. این نشر 2927 اثر ولاديمير الیچ لنین را دربر می‌گرفت. از بس که به نشر 4-م نه همة اثرهای ولاديمير الیچ لنین داخل شو­ده بودند، سالهای 1957-67 باز ده جلد علاوگی برآورده شد. نش­ر 4-م به زبانهای ملّی خلقهای ریسپوبلیکه‌های اتّفاقی و یک قطار خلقهای خارجی ترجمه شده است.

با قرار کامیتیت مرکزی کپسّ ژانویه 1957 به نشر کلیات ولاديمير الیچ لنین در حجم 55 جلد شروع کرده شد. نشر 5-م نیز به یک قطار زبانهای ملّی خلقهای ا.ج.ش.س. و خارجی ترجمه شده است و یا ترجمه می‌شود.

سالهای 1960-61 منتخبات سه‌جلدة ولاديمير الیچ لنین نشر گردید، که آنها هم به زبانهان ملّی خلکهای cسّp ترجمه و چاپ شدند. امو­من سالهای 1918-78 اثرهای ولاديمير الیچ لی­نین در ا.ج.ش.س. 13889 مراتبه به 63 زبان خلقهای ساویتی و 39 زبان خارجی نشر گردیده‌اند، که عدد نشر عمومی آنها 531 میلیون و 167 هزار نسخه می‌باشد. موافق معلومات یونسکو، در بین اد­بیات ترجموی در تمام دنیا اثرهای ولاديمير الیچ لنین جای اوّلین را اشغال می‌نمایند. اثرهای جاودانی او حالا به 130 زبان خلقخای جخان نشر گردیده‌اند. تنها سال 1978 اثرهای ولاديمير الیچ لنین بیشتر از 200 مراتبه به زبانهای خلقهای جهان ترجمه و نشر شده‌اند.

در سالهای حاکمیت ساویتی در بابت به زبان تاجیکی نیز ترج و-مه، نشر و پهن کردن اثرهای کلاسیکان مارکسیزم-لنینیزم کار بزرگی انجام داده شد. ایده‌های مارکسیزم-لنینیزم در بین می‌ه-نتکشان تاجیک هنوز پیش از روالوتسیة اکتبر پهن شده بودند. در دو­رة روالوتسیة یکم روس (1905-07) و سالهای بعدینه کارگران پیشقدم ملّتهای محلی آسیای میی­نه، از جمله کارگران تاجیک، با بعضی اثرهای مارکسیستی و پیش از همه با موخیمترین اثرهای ولاديمير الیچ لنین شناسایی داشتند (توسط ترغیبات دهانکی).

بعد از غلبة روالوتسیة اکتبر خلق تاجیک در قطار دیگر خلقهای آسیای میانه امکانیت پیدا کرد، که اثرهای کرل مرکس، فریدریخ اینگیلس و علی‌الخصوص آثار ولاديمير الیچ لنین را به زبان مادری خود نشر و مطالعه کند. بعضی اثرها و نطق و معروضه‌های ولاديمير الیچ لنین اوّلین بار به زبان تاجیکی در صحیفه‌های نخستین جرنل تاجیکی دوران ساویتی «شعلة انقلاب»، که سال­های 1919-21 در سمرقند نشر می‌شد، درج گردیده بودند. چنانچی، مراجعت‌نامة هوکومت ساویتی

«به همة محنتکشان مسلمان روسیه و شرق»، که آن را ولاديمير الیچ لنین امضا کرده بود، مکتوب مشهور پیشوا «به رفیقان کامّونیس-تان ترکستان»، معروضه‌های او (در شکل مختصر) در سعیادهای 7-م و 8-م ا ساویتهای عمومییراسّیه، در سعیزد 2-یوم عمومیراسّییگی مؤسسه‌های معارف سیاسی-«سیاست نو اقتصادی و وظیفه‌های مؤسسه‌های معارف سیاسی» و دیگر. بعد از تشکیل یافتن نشریات دولتی تاجیکستان (1925) به نشر منتظم اثرهای ولاديمير الیچ لنین و دیگر ادبیات مارکسیستی به زبا­ن تاجیکی شروع کرده شد. در پلن نشریات فصل مخصوص-«ادبیات لنینی» موجود بود.

تشکیلات پرتیوی تاجیکستان به کا­ر ترجمه و نشر اثرهای ولاديمير  الیچ لنین به زبان تاجیکی بی‌واسطه راهبری می‌کرد و با مقصد خر­چ زودتر و بیشتر دسترس خوانندگان تاجیک گرداندن تألیفات پیشوای موه‌ازم تدبیرهای مو­هیم می‌‌اندیشید. سال 1928 اوّلین مراتبه در شکل کتابهای علی‌حده سه اثر ولاديمير الیچ لنین به زبان تاجیکی به طبع رسید: «وظیفه‌های اتّفاقهای جوانان»، «انتیرنسیانل سوّم و مقام وه‌ای در تاریخ»، مجموع مقاله‌ها «در بارة کامسا­مال». عدد نشر هر کدام این اثرها دو هزارنوسخگی بود. سال 1929 هم سه نامگویی اثرهای ولاديمير الیچ لنین به زبان تاجیکی از چاپ برآمد: «در بارة دولت»، «مسابقه را چه طور تشکیل کردن لازم است؟» و مجموع مقاله‌های «بیدارشوی آسیا ”. عدد نشر این اثرها 6 هزار و 50 نسخه بود. سال 1930 باشد، 7 مجموعة اثرهای او دسترس خوانندگان تاجیک گردید: «تاکتیکة بلشویکان»، «روالوتسیة اکتبر»، «دیکتتورة پرولتاریت»، «صنف کارگر و پرتیه»، «روالوتسی‌ام جهانی و مسئله‌های کامینتیرن»، «پرولتاریت و دهقانان»، «روالوتسیة کبیر اکتبر».

دد نشر این مجموعه‌ها 15570 نسخه بود. نشر اثرهای ولاديمير  الیچ لنین به زبا­ن تاجیکی، علی‌الخصوص در سالهای پنج‌ساله‌های پیش از جنگ خیلی افزود. در سالهای 1931-41 در ریسپوب­لیکه 47 نامگویی اثرهای ولاديمير الیچ لنین به زبان تاجیکی نشر گردید، که عدد نشر آنها قریب 440 هزار نسخه بود. بعد به اتمام رسیدن جنگن دوّم جهان نشر اثرهای ولاديمير الیچ لنین به زبان تاجیکی باز به راه مانده شد. سال 1945 «به کمبغلان قشلاق»، 1947 «چه باید کرد؟»، 1948 «یک قدم پیش، دو قدم عقب» به طبع رسیدند، که اد­د نشر آنها 32 هزار نسخه بود. از سال 1954 cap کرده جلدهای اثرهای ولاديمير الیچ لنین به زبان تاجیکی 10-هزار نسخگی از چاپ برآمدن گ-ریفتند. سال 1960 نشر تاجیکی 35 جلد اساسی اثرها انجام گرفت. سالهای بعدینه باز 10 جلد علاوگی نشر 4-م به چاپ تییار کرده شدند. سال 1972 جلد آخرین جلد  45-ام اثرهای ولاديمير الیچ لنین به تاجیکی نشر گردید.

در برابر نشر اثرها سال 1961 منتخبات سه‌جلدة ولاديمير الیچ لنین به تاجیکی از چاپ برآمد، عدد نشر 30 هزار نسخه، که به آن همة اثرهای مهمترین او داخل می‌شدند. غیر از این سالهای 1950-79 بسیار مجموعه و اثرهای جداگانة ولاديمير الیچ لنین به تاجیکی نشر گردیدند: جمع 159 نامگویی با تیرج بیشتر از 1 میلیون و 100 هزار نوس­خه. بعضی اثرهای ولاديمير الیچ لنین چندین مراتبه تکراراً به تاجیکی نشر شده‌اند. عموماً در سالهای 1928-1979 آثار ولاديمير الیچ لنین 222 م­راتیبه (از جمله 45 جلد اثرها، منتخبات سه‌جلده و مجموعه‌ها) -به زبان تاجیکی نشر گردیده است، که جمع تیرج آنها به 1 ملّیا­ن و 700 هزار نسخه می‌رسد.

در ترجمه و تحریر اثرهای ولاديمير الیچ لنین به زبان تاجیکی در دوره‌های گوناگون اینها شرکت ورزیده‌اند: عبّاس علی‌اف، م. رسولی، ا. اسماعیلزاده، ب. سیروس، ر. هاشم، م. موسوی، س. بهرامی، ساتم الغ‌زاده، بابافان غفوراف، ن. پاچاجاناو، ه. احراری، ا. دهاتی، ه. عاقلی، م. عاصمی، ر. هادی‌زاده، ا. رحمتاو، ا. قاسم‌اف، ش. صابراو، ه. ملّاقنداف، مردانقول عثماناو، مدزیم عثماناو، ا. کیلدییف، ا. دیاراف و دیگر.

به زبان تاجیکی نشر شدن آثار بای ولدیمر الیچ لنین در حیات سیاسی و مدنیی ریسپوبلیکه واقعة خیلی مهم می‌باشد. وه‌ای در ته-شکّول جهان‌بینی کمونیستی محنتکشان تاجیک، در تربیة آدم نو-بناکار فعال کام­مونیزم موقع کلان دارد، به انکشاف افکار فلسفی، اقتصادی و اجتماعی و سیاسی در تاجیکستان تأثیر کلان می‌رساند. تهیة آثار ولاديمير الیچ لنین برای نشر به زبان روسی و زبانهای ملّی ا.ج.ش.س. به ذمّة انستیتوت مارکسیزم-لی­نینیزم و فیلیلهای در ریسپوبلیکه‌های اتّفاقی بودة آن گذاشته شده است.

دبیات: کیلدییف ا. ، ازدنی ا رس­پراسترنینی پرایزویدینیی کلاسیکاو مارکسیزمه-لنینیزمه و تدجیکیستنی، دوشنبه، 1973.