نییراخیرورگیه

نییراخیرورگیه، علم کلینیکییست، که نظریه‌یو عملیة تشخیص و با راه جرّاحی طبابت کردن بیماریهای سیستم عصب را می‌آموزد. نییراخیرورگیه ساحه‌های زیرین را در بر می‌­گیرد: نییراانکالوژی، نییراترومتالوژی، نییرانگیالوژی و غیره.

نییراخیرورگیه چون علم مستقل در اوّل عصر 20 جدا شد. اوّلین جرّاحی نیی­راخیرورگی-تریپنسیه (گشادن کاسه‌خانة سر)-ا آدم هنوز در عصر سنگ گذرانیده شده بود. امّا  فقت آخر عصر 19 در نتیجة استفادة اسیپتیکه، انتیسیپتیکه و نرکوز منتظم گذرانیدن جرّاحی نییراخیرورگی امکان‌پذیر گردید. نییراخیرورگیه در نیمة اوّل عصر 20 خیلی ترقّی کرد. در این دورة ترقّیات نییراخیرورگیه عالمان امیریکایی x. کو­شینگ. نیمیس و. دند و گ. عالیویکران، فرنسوی  ت. دی مرتیل، روس و. م. بیختیریف و ن. ا. بردینکا سهم باسزا گذاشتند. در ا.ج.ش.س. برابر تأسیس انستیتوتهای نییراخیرورگی مسکو، لنینگرادو کییف مکتبی یگانن نییراخیرورگی ساویتی تشکیل شد.

سال 1957 فدراسیون عمومی‌جهانی جمعیّتهای نییراخیرورگی تشکیل شد. که آن نییراخیرورگهای مملکتهای گوناگون را متّحد می‌کند. جمعیّت عمومی‌اتّفاقی نییرا­خیرورگها در ا.ج.ش.س. سال 1947 تشکیل یافت. مسئلخای نییراخیرورگیه در جرنل «واپرا­سы نییراخیرورگی» (از 1937) و نشریه‌های عمومی طبّی نشر می‌یابند.

ترقّیات نییراخیرورگیه در تاجیکستان با نام اساس‌گذار نییراخیرورگ تاجیک 3. پ. خواجه‌اف وابسته است. او اوّلین شده (1955) در ریسپوبلیکه آماس مغز سر را جرّاحی کرده است. حالا در ریسپوبلیکه 2 شعبة نییراخیرورگی در نه‌اد بیمارخانة کلینیکی شهرهای دوشنبه و لنین‌‌آباد عمل می‌کند. کارمندان شعبه‌های نییراخیرورگی به نیم 3. پ. خواجه‌اف نزد بیمارخانة کلینیکی ریس­پوبلیکوی ش 3 (دوشنبه) عاید به مسئله‌های نییراترومتالوژی تدقیقات می‌برند. جمعیّت علمی ریسپوبلیکوی نییراخیرورگها از سال 1979 عمل می‌کند.

دبیات: مناگاتامنایی روکاوادستوا پا خی­رورگی. تام 3 (کنیگه 1-2) ، تام 4، مسکو. 1963-68؛ ارگیر ا. م. ، نییراخیرورگیه. مسکو، 1971.