جنسهای کوهه تهشینیست، که از مینیرلهای کلیی و کلی و مگنییدار در آب نگز حلشونده عبارت است. مهمترین مینیرلهایش س ا ل و ا ن (کس1؛ 52، 44% ک) ، کرنلّیت (کس1 • mgcl، • 6h2o؛ 35، 8% ک) ، کینیت (kmg[so4]cl • زن2ا؛ 14، 07% ک) ، پ آ ل ا گ ا ل ا ت (k2mgca2[so4]4 2ن20؛ 12، 97% ک) ، لنگبیینیت (k2mg2[sا4]3؛
18، 84% ک) و غیره. جنسهای کوهی کلییدار مهم اینهایند: جنس کرنلّیتی (45-85% کرنلّیت و 18-50% گلیت و کمی سیلوین، انگیدریت، مینیرلهای گلی و کربنتی دارد) ، س ا ل و ا ن ا ت (95-98% سیلوین و گلیت و غیره) ، خرتزلتس یا نمک سخت (8-25% سیلوین، 18-30% کیزیریت، 40-60% گلیت، 0، 5-2، 0 مینیرلهای کربنتی و غیره). نمکهای کلیی در نتیجة بخار و خنکشوی رپ (نمکاب)-ا تالابهای کلییدار حاصل میشوند. کانهای نمک کلیی در دورههای گیالاگی اقلیمشان گرم و خشک پیدا شدهاند. مخصوصاً شرایط دورههای دیوان، پیرم، نیاگین برای غن شدن نمکهای کلیی مساعد بود. نمکهای کلیی در بین تهنشست کولهای شور حاضره نیز موجودند.
میقدار ک2ا در کانهای صناعتی نمکهای کلیی 12-30% است. ذخیرة عمومی نمکهای کلیی در اتّفاق ساویتی 166، 4 ملرد ت (24 ملرد ت به حساب ک2ا)- را تشکیل میدهد، که قسم زنویاد آن در اورال (سالکمسک، ولایت پیرم) ، قزاقستان غربی، اکراینه ا غapبی، بیلاروسّیه جایی گرفتهاند. کانهای کلان نمکهای کلیی در ردگ (شتسفورت) ، رفگ (گنّاویر، گرتس، گیسّین، بدین) ، شمه (نیو-میکسیکا، کلیفارنیه) ، کنده (سسکچیون) ، فرنسیه (ایلزس) ، اتلیه (جزیرة سیتسیلیه) نیز معلومند.
نمکهای کلیی اساساً در خواجگی قشلاق استفاده میشوند. اشیای خام اساسی استیهسال نوریهای کلییدار میباشند. اینچنین در ساحههای ایلیکترامیتلّورگیه، طبّ، صورتگیری، پیراتیخنیکه، استحصال شیشه، ، صابون، رنگ و مخصوصاً در صناعت شیمی (برای استحصال کسl، k2co2، کان، kn03، k2so4 و-fqhf) به کار میبرند.
د .: و ا ل یه ش ک آ م. گ. ، گیاخیمیچیسکی زکانامیرناست فارمیراونیه میستاراجدینیی کلیینыخ سالیی، م. ، 1962؛ کشکراف آ. د. ، فیویگ م. پ. . کلیینыی ا مگنیزیلنыی سال. م.-ل. . 1963؛ یرجیمسکیی یه. یه. ، کلیینыی ا کلییناسنыی گلاگننыی پارادы، ناواسیبیرسک، 1967.