مدرسة عبدالعزیزخان

مدرسة عبدالعزیزخان، یادگاری معماری عصر 17 در بخارا. سال 1652 در عهد عبدالعزیزخان ساخته شده است. در آن عنعنه‌ و کامیابیهای صنعت معماری تاجیک استفاده شده است. مدرسة عبدالعزیزخان از جهت بند و بست و آرایش از مدرسه‌های عنعنوی بخاراست. مدرسة عبدالعزیزخان پیشطاق کلان، گلدسته‌ها، حجره‌های دوآشیانة پیششان رواقبند، ایوانهای برهوا و درس‌خوانه‌های کلان دارد. برای حشمتناک شدن مدرسه پیشطاق را خیلی بلند برداشته‌اند، که تناسب کامپازیتسیانی آن خلل‌دار شده است. دو برج آن را تاجچه‌های زمینشان خاتم‌کاری و کاشیکاری‌ آرا داده‌اند. کاسبغل پیشطاق موقرنسکاری بوده، در پایانش سه طاق دریچه‌دار و پایانتر باز سه طاق نسبتاً کلانتر دارد، که مرکزی‌اش درآمدگاه است.

پیش آن با نقشهای میدة پیچ در پیچ رنگارنگ کاشی و حاشیه‌کاری شده است. بین نقشهای مرکّب سیمرغهای به سوی آفتاب پروازکننده تصویر یافته‌اند، که این کوشش نوآورانة استاهای آرایش‌دهنده است. انتیریر مدرسة عبدالعزیزخان (مخصوصاً درس‌خوانه‌ها) با فراوانی نقش و نگارش از دیگر مدرسه‌ها فرق می‌کند. در این جا گلدانها با دستة گلهای رنگارنگ، منظره، باغات، قصرهای افسانوی تصویر یافته‌اند، گجکاری و اصول نقّاش کندل وسیع استفاده شده است. دیوار نماهای حولی نیز با تصویر گلدان و دسته‌های گل‌ آرا داده شده‌اند. در کتیبة مدرسة عبدالعزیزخان نامهای سرمعمار محمّدسالیه، کاشیکار میمهاقان ابن ‌خواجه ‌محمّدمین ثبت یافته‌اند. ادگاری در محافظت دولت وست.

د .: پوگچینکاوه گ. ا.. ریمپیل ل. ا. ، استاریه اسکوسّتو ازبیکیستنه، م. ، 1965.

ه. میربابایف.