مدهیه

مدهیه (عربی-اثر تعریفی، توصیفی) ، اثر بدیعی ا، که در توصیف شخصی، واقعه‌ای یا چیزی سروده می‌شود. موافق عنعنة ادبیات کلاسیکی فارس-تاجیک مقدّمة اکثر داستانهای ایپیکی و لیریکی و ایپیکی با مدحیه‌ آغاز یافته است. مقدّمة داستانهای «خمسه» نظامی، «هفت اورنگ» جامی و دیگر از جملة چنین مدحیه‌ها می‌باشند. یک قسم مدحیه‌هایی، که در مقدّمة اثرها جایی داده شده‌اند، به اساس‌گذاران رویه‌های فلسفی، حاکمان دور، دوستان و نزدیکان و استادان بخشیده می‌شدند. بعضاً مؤلفان مدحیه‌ را به وصف این یا آن شاعر دیگری می‌گویند، که اثرش را مورد جواب قرار داده‌اند.

چونینند مدحیه‌هایی، که در مقدّمة داستانهای «خردنامة اسکندری» جامی، «لیلی و مجنون» نوایی و «صفات-ال-عاشقین» هلالی و دیگر آمده‌اند. مدحیه‌ در نوعهای گوناگون شعری: مثنوی، غزل، مخمّس، قطعه، قصیده، مسمّط، رباعی و غ. سروده می‌شود. در بعضی تألیفات ادبیات‌شناسی مدحیه‌ فقط به معنی قصیده آمده است.

و. طایراو.