مدنیّت کنگویی، مدنیّت آرشیالوگی خوارزم عصر 4 تا م.-عصر 1 م. به دورة رونق ساخت غلامداری منسوب است. مدنیّت کنگویی به دو دوره-قدیم و دورههای آخر تقسیم میشود، که فاصلة بین آنها به آخر عصر 2 تا م. راست میآید. اهالی مدنیّت کنگویی اساساً با دهقانی مشغول بود. ظرفها گوناگونشکل بوده، با انگاب سرخ یا نقشهای گوناگون آرا یافتهاند. هیکلچههای سفالی زیاد یافت شده است.
هالی در بناکاری خشت خام، بالار و وسّهها را به کار میبرد. آثار یادگاریهای خطّی عصرهای 3-2 تا م. در اساس الفبای آرامی تألیفگردیده به دست آمد. مییتها در استدانها گورانیده شدهاند. مذهبشان به آیینهای آتشرستی نزدیک است.
. و. پینکاو.