قلعة خم

قلعی خوم، یکی از مرکزهای مأموری، بیک‌نشین در حدود امارت بخارا. موافق بعضی روایتها این موضع از سبب در چقوری بین کوهها واقع و به خم-کوزه مانند بودنش «قلعة خم» یا «قلعة خمب» نام گرفته است. از روی روایت دیگر گویا در این جا خم کلان سنگینی بوده است، که سربازان امیر بخارا س. 1878 وقت اشغال ق. آن را شکسته‌اند. پاره‌های آن را ب. ل. گرامبچیوسکیی و ا. ا. سیمیاناو دیده‌اند و گویا وه‌ای در دورة اسکندر مقدونی ساخته شده باشد و نام «قلعیخم» هم از همین جا برآمده است. حاکمان سلالة مهلّی نیز خود را از اولاد اسکندر مقدونی (شاهیسکندر) دانسته‌اند.

در بارة مرکز مأموری و مدنی بودن ق. معلومات عنیق از ابت. ا. 17 موجود است. ق. تا س-های 70 ا. 19 پایتخت شاهی درواز و بعد به امارت بخارا همراه کردن این ناحیه (1878) پایتخت بیکی درواز حساب می‌یافت.

پیرومشایف.