مدنیّت آرشیالوگی، اصطلاح برای افادة عمومیت یادگاریهای آرشیالوگی منسوب یک دوره، که خصوصیتهای محلی داشته، در حدود مویین جایگیرند. به مدنیّت آرشیالوگی عادتاً از روی یگان علامت شکل یا آرایش ظرفهای سفالی، زیب و زینتها (مس. ، مدنیّت میگلیتی) ، عرف و عادت دفنکنی (مس. ، مدنیّت یمنیه) و یا نام محلی، که در آن بار اوّل یادگاریهای خاص این مدنیت یافت شدهاند، نام مینهند (مس. ، مدنیّت حصار، مدنیّت وخش، مدنیّت استروشن و غ .).
مدنیّت آرشیالوگی بیشتر به گروههای مویین اهالی قدیم، از جمله گروههای ایتنیکی منسوب است. بعضاً مدنیّت آرشیالوگی را از روی سرچشمههای خطّی به قبیلههای مویین علاقهمند کردن ممکن است. ولی مانندی عنصرهای مدنیّت مادّی نه همه وقت عمومیت ایتنیکی یا پیدایش عمومی را انعکاس مینیمایند. در شرایط یکخِلة اجتماعی و گیاگرفی هست و مدنیّت مادّی قبیلههای گوناگون با یکدیگر مانند شده میتوانند. بعضی عنصرهای مدنیت در نتیجة پهن شدن غایه و هجرت خلقی، که دارای این مدنیت است، میتوانند از جانب خلق دیگر پذیرفته شود.
گر پیدایش، پهنشوی و برهمخوری مدنیّت آرشیالوگی آموخته شود، تاریخ قبیلهها و خلقها را تا زمان به وجود آمدن منبعهای خطّی مویین کردن امکانپذیر میگردد.