نیزامی باخرزی

نظامی باخرزی مولانا کمال‌الدّین ابدولواسیع ابن جلال‌الدّین مطهّر (سال توّلود و وفاتش  نامعلوم) ، نویسنده و شاعر عصر 15 فارس-تاجیک. زادگاهش باخرز. پس از کسب کمال دربار سلطان هوسین بایقرا همچون منشی خدمت کرده، به تألیف تاریخ سلطنت سلطان پرداخته است. از بس که در آن تشبیهات و استعارات زیادی آورده بود، به سول­تان هوسین مقبول نشد. از نظامی باخرزی قصیده، قطعه، نامه‌ها و شعرهای هچوی باقی مانده است. اینچنین با نام «مقامات حضرت مولوی جامی» اثر یادداشتی تألیف کر­ده است.

نیزامی باخرزی اثر مذکور را سال 1492 اندکی پیش از وفات جامی به نوشتن شروع کرده، پس از وفاتش به اتمام رسانده است. در این اثر راجع به جریان زندگی، فعالیّت ایجادی و شهرت جامی، منظرة عمومی حیات سیاسی و اجتماعی و علمی و مدنی شهر هرات معلومات مهم می‌دهد. نظامی باخرزی واقعه و حادثه‌ها را در کتاب از نام خود جامی و شریک‌درسان و شاگردانش نقل می‌کند. او خود را شاگرد جامی می‌داند و بنا به گفته‌اش قریب پنجاه سال با جامی هم‌صحبت بوده است.

د .: علیشیر نوایی، مجالس-ان-نفایس، تاشکینت، 1961؛ و آ ه ا د آ و س. ، خاطرات کمال‌الدّین ابدولواسیع در با­رة جامی، در. مجم .: «جشن‌‌نامة جا-می»، د. ، 1966.