بدورّهمان آفتابچی

عبدالرحمان آفتابچی  (سال تولد و وفات نامعلوم) ، یکی از راهبران شورش خلقی سالهای 1873-76 در خانی خوقند. عبدالرحمان آفتابچی را اوّلها خدایارخان به وظیفة آفتابچی دربار (در زمان پیش این وظیفه آبدار، دسترخواندار و امثال اینها نام داشت) تعیین کرده  بود. آوریل 1873 در نواحی جنوب و شرقی خانی خوقند با راهبری ملّایسهاق (معروف به پولادخان) شورش خلقی cap زد و پس از دو ماه خدایارخان عبدالرحمان آفتابچی را با سپاهیان برای پخش نمودن شورش فی-ریستاد، ولی عبدالرحمان آفتابچی  با تمام سپاهیانش به طرف شورشگران گذشت.

موتابیق حدس محقّقان خدایارخان پدر عبدالرحمان آفتابچی را قتل کر­ده بوده است و این عمل قصاص از خدا­یارخان قلمداد می‌شود. پس از چندی برای رسیدن به توافق و امن عبدالرحمان آفتابچی از فعالان شورش 40 نفر وکیل را به نزد خدایارخان فرستاد، ولی او همة وکیلان را قتل ن­مود. پس از این واقعه شورش وسعت یافت؛ شورشچیان اش، نمنگان، اندیجان، اسّکی و آلتینریق را تصرّف نمودند. پسر خردی خدایارخان-محمّدامینبیک نیز به شورشچیان پیوست.

خودایارخان به وضعیت ناگوار افتاده، از ژنرال-گوبرناتور ترکستان مدد خواست. 22 ژوئیة 1875 بین لشکر خان و شورشچیان زد و خورد شدیدی به عمل آمده، خدایارخان شکست خورد و با نزدیکانش از طریق خوقند وارد تاشکند شده، خود را تابع حکومت روسیه نمود. حاکم خوقند نصرالدینبیک-پسر کلانی خدایارخان خان خوقند اعلان گردید. ولی شورشچیان پیوسته ضد خان خوقند و قوّه‌های نظامی روسی مبارزه می‌بردند. عاقبت ژانویه 1875بدورّهمان آفتابچی  به ژنرال-گوبرناتور ترکستان تسلیم و زیر مأموریّت روسیه پناهنده شد. فوریه 1876 قوّه‌های نظامی ژنرال-گوبرناتور ترکستان این شورش را سرکوب کردند و خانی قوقند نیز از بین رفت.