مدنیت و صنعت

آزاد میرغولاملیخان (1705، قصبة بلگیرام هندوستان-1785) ، تذکره‌نویس و شاعر فارسی‌زبان هندوستان. در نزد علما و فضلای هندوستان تحصیل کرده است. علم ادبیات و تاریخ را از عالم معروف زمانش ابدولجلیل بلگیرام آموخته است. ازاد پس از تحصیل مدرسه تقریباً در 34-سالگی همچون دانشمند زمان شهرت می‌یابد. او بسیار شهرهای …

آذری طوسی شیخ جلال‌الدّین علی همزه ابن علی ملک هاشمی بیهقی اسفراینی مروزی (1380، اسفران-1462، همان جا) ، شاعر متصوّف فارس-تاجیک. آذری طوسی مدّتی در توس زندگی کرده از این سبب به «طوسی» معروف شده است. آذری طوسی در جوانی به شعر و شاعری پرداخته، اوّلها مدّاح شاخروخ و ملک‌الشّعرای …

آذر (تخلّص؛ نامش لطفعلی‌بیک آغاخان ابن بیگدلی؛ 1722، اصفهان-1780) ، شاعر و ادبیات‌شناس، تذکره‌‌نگار ایرانی. در شخر قُم ایران، که عایلة آذر پس از تولد او به آن جا کوچید، تحصیل کرده است. از خردسالی به شعرگویی شروع نمود. استادش در شعر و ادب مشتاق اصفهانی بود. در مجلسهای ادبی …

ادایوسکیی ولاديمير فیاداراویچ (13. 8. 1803، مسکو-ا. 3. 1869؛ همان جا) ، نویسنده، فیلسوف، پید­گاگ و منقّد موسیقی روس. در پنسیان اشرافاپ انیویرسیتیت مسکو معلومات گرفت (1816-22). او مؤسس و رئیس تشکیلات حکمتدوستان («لیوبامودر») بود (1823-25). سالهای 1824-25 همراه و. ک. کیوخیلبینیر المنخ «منیمازینه» po نشر می‌کرد؛ یکی از هادیمان …

آدینساو (تخلّص؛ فمیلیه-آدیر) ارنالد باریساویچ (24. 9. 1913، خرکاو-19. 8. 1971، مسکو، قبرش در دوشنبه) ، نویسندة ساویتی روس. از عایلة هادیم پرتیوی. اعضای کپسّ از سال 1943. انیویرسیتیت عمومی‌اتّفاقی کمونیستی به نام یه. م. سویردلاو را ختم کرد­ست (1934). اثرهایش از سال 1935 چاپ شده‌اند. اشتراکچی جنگ بزرگ وطنی …

آوازه مجموع پرده‌ها، لدهایست در سیستم «دوازده‌مقام». این مقموع از 6 لد عبارت بو­ده، نامهای زیرینّ دارند: «نوروز»،  «گردانیه»، «سلمک»،        «گوشت» (گوشت) ، «مایه» و «شوناز». در «رسالة موسیقی» عبدالرحمان جامی به لدهای گروه دوّم سیس­تیمة قطارآواز 17-زینه‌دار، که بعد مقامها می‌آیند، منسوب بودن آوازها ذکر شده است. آوازها …

آواز capاینده در موسیقی، مفهوم «آواز حافظ» به قابلیّت سرایندگی آدم وابس­ته است. آواز از نطق با صوت، بلندی مویین و کشالیابی‌اش فرق می‌کو­ند. آواز در انسان از سن کودکی با مرور انکشاف شنوایی موسیقی و اپّرت آواز پیدا شده، تدریجاً تکامل می‌یابد (در سن 13 به 1، 5 آکتوه …

آواز، مجموع صداهای از جهت بلندی، قوّه و آهنگ (تیمبر) ryناگونی، که با یاری اپّرت آواز آدم و هیوانهای با شش نفسکشنده برآورده می‌شوند هنگام حرکتهای رفلکتوری موشه‌اکهای حنجره (aتسa، سلفه و غیره) نیز آواز به وجود می‌آید. به واسطة آواز آدم احساسات و فکر خود را بیان می‌کند عاید …

پوبلیی آویدیی نزان (publius ovidius naso) (43 تا میلاد-تقریباً 18) ، شاعر ریمی. شعر حسب‌حالی و اساساً، عشقی می‌نوشت. آویدیی در داستانهای اوّلینش «علم عشق» و «دوای عشق» در مناسبتهای عشقی به خواننده ، نصیحت داده، منظره‌های حیات ریم را تصویر کرده است. داستان «مسخ» («می‌تمارفازه‌ها») 250 روایت اساطیری و …

«نوزهت-ال-قلوب» اثر گیاگرفی و کاسماگرفییست، که در آن حدود ایران، آذربایجان، عراق و آسیای خرد تصویر یافته است. آن را حمدالله قزوینی تقریباً سالهای 1339-1340 تألیف نموده، در بارة هر یک ولایت، آبیاری، زراعت، حاصل، هنرمیدی و خراج آن معلومات آورده است. د .:      م ا ک ل و …