جغرافیا

تفلیس، تا سال 1936 نام شهر تبیلیس-پایتخت رسّ گرجستان.

تاکیا، پایتخت ژاپن. در جنوب شرق جزیرة خانسیو، در همواری کنگا و نزد خلیج تاکیا چایگیر است. تاکیا بندر کلان بهریست. اهالی‌اش 11، 754 ملن (1983). تاکیا یکی از کلانترین شهرهای دنیا، مرکز اساسی مالیه و صناعت، اقتصادیات (قریب 20% درآمد ملّی را می‌دهد) و مدنیّت مملکت است. بیشتر صناعت …

تیانشان (به ختایی-کوههای آسمان‌بوس، نام ترکی‌اش-تنگریتاغ) ، سیستم کوهیست در عاصیان میانه و مرکزی، که بین 40° و 45° از شرق، 67° و 95° تا شرق واقع گشته است. قسم غربی‌اش در حدود ا.ج.ش.س. (قسم کلانش در رسّ قرغیزستان، قطارکوههای شمالی و غربی‌اش در ریسّپوبلیکة ساویت سوسیالیستی قزاقستان، شاخه‌های جنوب …

تیدان، دیهه‌ای است در ساویت قشلاق واروخ ریان اسفره، ولایت لنین‌‌آباد. در حدود کالخوز «پروده». از دیهه تا مرکز ساویت قشلاق 2 کم، تا ریان 44 کم. اهالی‌اش 4040 نفر (1986). دیهه مکتبهای میانه و هشتساله، کتابخانه، پونکت طبّی، نقطه‌های سودا و خذمت میشی دارد. ساحه‌های اساسی خواجگی‌اش باغداری، سبزه‌وات‌کاری، …

تیبیت، تیبت، (کوهسار تیبیت) ، کوهساریست در آسیای مرکزی، اساساً در ختایی. مساحتش قریب 2 ملن کم3، بلندی‌اش از 4-5 هزار تا 6-7 هزار متر. از گرب با قطارکوههای قراقورم، از شمال با کوههای کنلون، از شرق با کوههای سینا-تیبیت (بعضاً همة این سیستمه‌های کوهی به تیبیت همراه کرده می‌شوند) …

تیر (حاضره سور در لُبنان) ، شهر-دولت قدیمی فنیکیه در ساحل شرقی بهر میانزمین. در هزارة 4 تا میلاد بنیاد یافته است. در هزاره‌های 3-2 تا میلاد مرکز مهمّ هنرمندی و تجارت به شمار می‌رفت. دورة نشو و نمایش همچون شهردولت در هزارة 1 تا میلاد بود.

تیمار (timor) جزیره‌ای است در گلجزیرة مله‌ای. مساحتش قریب 34 هزار کم2. تیمار در بین جزیره‌های زاند خرد از همه کلانترین است. ریلیفش اساساً کوهیست؛ بلندی‌اش تا 29م م. ولقانهای لای‌فشان دارد. اقلیمش سوباکوتاری مسّانی؛ حرارت هوا در ساحلها تمام سال 25-270س. بارشات سالانه 1500 مّ. سونّه‌های بلندلف، قیته‌های علی‌حدة …

طلا‌‌آباد، دیهه‌ای است در ساویت قشلاق لاهور ناحیة لنین ریسّپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان. در حدود ساخاز «حاصلات». از دیهه تا مرکز ساویت قشلاق 5 کم، تا ناحیه 14کم. اهالی‌اش 450 نفر (1986). مکتب ابتدایی دارد. ساحة اساسی خواجگی‌اش پخته‌کاریست.

تیرنه (تirana) ، پایتخت ریسپوبلیکة خلقی ساتسیلیستیل البنیه. در وادی بینیکوهی، 40 کم دورتر از ساحل بهر ادریتیک واقع است. هودودیه تیرنه واحد مستقل مأموریست. اهالی‌اش بیش از 210 هزار نفر (1984). تیرنه به واسطة راه آهن با بندر دُرّیس علاقه‌مند می‌باشد. ایراپارتش (رینس) دارای اهمیت بینلخلقیست. شهر کارخانه‌های صناعت …

ترمذ، شهر، مرکز ولایت سرخاندریای ریسّپوبلیکة ساویت سوسیالیستی ازبکستان. در ساحل راست دریای ام و واقع است. ستنسیة راه آهن، بندر دریایی. ایراپارت دارد. پول روی دریای ام و ترمذ را با بندر خیرتان (افغانستان) می‌پیوندد. اهالی‌اش 61 هزار نفر (1982). شهر زوادهای پَخته‌تازه‌کنی، شیر و گوشت، انستیتوت پیدگاگی، تئاتر، …