«ترجمان»، گزیتة جدیدها؛ از 10 آوریل 1683 تا نیمههای سال 1914 در باغچسرایی به زبانهای ترکی (تاتاری) و روسی نشر میشد. ناشر و محرر آن فئودال تاتار اسماعیل غسپری بود. «ترجمان» رویة ریکسیالی داشته سیاست حکومت پادشاهی روس را دستگیری و ترغیب مینمود. رویة اساسی «ترجمان» پاناسلامیزم (و پانترکیزم بود. …
مفصلتره
طرح، نگرید طرّاحی.
مفصلتریان
تریان، تیریان، یک نوع سبد را گویند، که از نودة بید بافند.
مفصلتریاک
تریاک، تریاق، تیریاک، نگرید پادزهر.
مفصلترخون
ترخون (سال تولد نامعلوم-وفات 710، سمرقند) ، اخشید سغد. در عهد ترخون قوتیبه ابن مسلم به ماوراءالنهر هجوم کرد. و سال 709 با قوّة زیاد از دریای ام و گذشته به بخارا نزدیک شد. ترخون همراه ترکها به مدد حاکم بخارا شتافت. لیکید به سخنایی جاسوس قوتیبه، که گویا عربها …
مفصلترخان
ترخان 1) نام یکی از سرلشکران پادشاه توران در «شاهنامه». 2) در عصرهای میانه در بین خلقهای ترک، مثلاً، خاقانی خزر (عصرهای 9-10) نام فئودال. 3) در خانیهای ترکی آسیای میانه، زکوکزیه، قزان، اشترخان و قریم کسیست، که حکومت او را برای یگان خذمتش از انداز، گرفت و گیر و …
مفصلتراشکارد
تراشکارد، آلات سنگییست، که در دورة پلیالیت پهن شده بود. تراشکارد اساساً خاص مدنیّت مستی بوده، در دورههای اوّل و آخر پلیالیت نیز وامیخورد. تراشکارد سنگ راستقیرّهای بوده، قرّههای راست یا برجستة آن وظیفة تیغ را ادا میکردند. تراشکارد برای تراشیدن و بریدن پوست هیوانات و درختان استفاده برده میشد. …
مفصلتسمن ابیل ینسزان
تسمن (تsman) ابیل ینسزان (1603، لوطگیگست، مضافات گرانینتین-اکتبر 1659، جکرته) ، بحرنورد گالّندی، تدقیقاتچی اقیانوسیه و استرالیا (1644). کشّاف جزیرة تسمنیه، ساحل غربی زیلندیة نو، جزیرة تانگه و غیره اثبات کرد، که استرالیا مسّیو تام خشکیست.
مفصلتسویرات روی سنگ
تصویرات روی سنگ، پیتراگلیفها، تصویرهای قدیمترین در دیوار و سقف غارها، بالای خرسنگها و سنگهای علیحده، که یکی از شکلهای وسیع پهنگردیدة صنعت ابتدایی میباشد. تصویرات روی سنگ از دورة پلیالیت تا روههای ما و در تمام جهان معلومند. سه اصول اساسی تصویرات به نهار میرسد: رامهای با رنگ کشیده …
مفصلتسبیهک
تسبیحک، تسبیح، نام دیگر بوغمه.
مفصل