«اصول»

ota

«اصول» (عربی جمع ریشه، بیخ) ، 1) شکل و ترکیب اصلی ضربییست در موسیقی خلقهای شرق، که با نواختن سازهای ضربی (داعیره، نقاره، طبلک و غیره) به عمل می‌آیند. «اصول» در موسیقی کلاسیکی تاجیک در 24 وزن (بهر)-ا معمول سلسلة «دوازده‌مقام» و 13 ضرب (وزن)-ا بیرون از آن هنگام اجرای سرود و آهنگ توسط داعیره استفاده می‌شود. در مأخذهای موسیقی گذشته اصطلاحات «وزن»، «بهر» و «اصول» از جهت معنای لغویی یکند. ولی «اصول» طرز و اسلوب و سرعت عملیات رکنها را نیز به عهده دارد. «اصول» وابسته به فاصله‌ها (نگرید ووعد، فاصله) ساده و مرکّب می‌شود، که به جریان آهنگ تأثیر کلّی می‌رساند. اصطلاح «اصول» در موسیقی مردم تاجیک و فارس و ترک معمول است.
2) نام ضربات (بحور)-ا موسیقی کلاسیکیست.
در رسالة موسیقی عبدالمؤمن صفی‌الدّین «بهجت-عور-روح» وزن 37 «اصول» کلاسیکی با ساخت و ترکیبشان آورده شده است.
مسلن: آکول، دارای 9 ضرب-4 سنگین، 5 سبک، افر، دارای 5 ضرب-2 سنگین، 3 سبک، اوسط، دارای 7 ضرب-5 سنگی، 2 سبک و غیره.
3) مردم بخارا، سمرقند و بعضی ریانهای شمال تاجیکستان «اصول» را به معنی رقص نیز استفاده می‌برند.
. رحیم‌اف.