«طبّ اکبری»

«طبّ اکبری» رسالة طبّییست، که طبیب معروف تاجیک‌زبان هندوستان محمّدکبر ابن میرهاجی محمّدموقیم سالهای 1112-13 هجر (1700-01) میلاد تألیف کرده است. این اثر سال 1875 در هندوستاپ چاپ شد؛ عبارت از مقدّمه، 24 فصل، لغت‌نامه و خاتمه است. هر یک فصل آن دایر به بیماریهای عضوهای علی‌حدة بدن و اصول و واسطه‌های معالجة آنها معلومات می‌دهد. در فصل بواسیر زیاده از 20 نوع بیماری، از جمله بادام‌شکل، انجیرشکل، دانه‌شکل، نخودشکل و غیره نامبر شده است، که اکثر معلوماتها در دیگر کتابهای طبّی وا نمی‌خورند. به فکر مؤلف اثر هنگام تشخیص بیماریها طبیبان باید ساخت (آناتومیه)-ا عضوها و فعالیّت فیزیولوژی آنها را خوب دادند. در هر باب کتاب موضوعات جدید شرح می‌یابد. بعد عاید به طرز شناختن بیماریهای سر، چشم و گوش، معده، جگر، روده‌ها، پوست و غیره از روی علامت و نشانه‌ها معلومات می‌آورد. چنان که از اشارات مؤلف برمی‌آید، در تصنیف اصول و دواهای بیماریهای گوناگون، از“ال-قانون ”-ا ابوعلی‌سینا، «ذخیرة خوارزمشاهی» جرجانی، «موجز-ال-قانون» الا‌الدّین علی‌ و غیره استفاده کرده است.
یو. نورعلییف، ا. الیمرواناو. 8