سنوبر

صنوبر (رتیز) ، جنس بتّه و درختان سوزن‌برگ هماشسبزیست از عایلة صنوبریها. از 1، 5 تا 50 (بعضاً 75) متر قد می‌کشد. درازی سوزن‌برگ آنها از 2 سانتی‌متر تا 30-35 سانتی‌متر می‌شود. درازی جلغوزه‌اش از 2، 5 – 7 سانتی‌متر  40-45 سم (ر. 1ت. اگ1|‘په، که در امیریکة شمالی می‌روید) ، برش 2-8 سانتی‌متر. تخمش چارمغزشکل عادتاً قناتکدار، سال دوّم می‌پزد. صنوبر درخت روشنایپرور است. 300-400 سال عمر می‌بیند. صنوبر قریب 100 نمود است و در منطقة بیشه‌زار اوراسیا و امیریکة شمالی، کمی در کوهسار تراپیکی نیمکرة شمالی می‌روید. در اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. 12 نمود صنوبر می‌سبزد.

سنوبر در خواجگی خلق اهمیت کلان دارد. از آن چوب خوش‌صفت، قطراپ، سکیپیدر، روگن ایفیر، کنیفال و غیره می‌گیرند. از سوزن‌برگ صنوبر ویتامین س. حاصل می‌کنند. صنوبر را با مقصد پیشگیری ریگ روان و آبشوی خاک و مستحکم کردن نشیبیها نیز استفاده می‌برند. 20%-ا تمام جنگل اتّفاق ریسپوبلیکه‌های ساویتی سوسیالیستی سایوز ساویتسکیخ ساتسیلیستیچیسکیخ ریسپوبلیک ا.ج.ش.س. از صنوبرزار (زیاده از 151 میلیون هکتار) ساساً عبارت است. صنوبر خودرویی در تاجیکستان نیست. امّا نمودهای گوناگون آن را به شرایطپ محل مطابق کرده‌اند. در باغ باتنیکی انستیتوت باتنیکة آکادمی فنهای ریسپوبلیکة ساویتی سوسیالیستی تاجیکستان زیاده از 60 نمود صنوبر را می‌پر-ورند. چند نمود آن شهر و دهات ریسپوبلیکه را آرایش می‌دهند.
دبیات: دیریویه ا کسترنیک دلیه آزیلینینیه تدجیکیستنه، دوشنبه، 1965؛ س ل ا و ک این ا ت. ا. ، گالاسیمینّыی، در کتاب؛ دیند-رافلاره ازبیکیستنه، تام 2، تشکینت، 1968.
م. اسماعیلاو.