عایله شکل عمومیت آدمان است، که مناسبتهای زن و-شوهری و خویش و تباری را دربر میگیرد. کرل مرکس و فریدریخ اینگیلس عایله را همچون مناسبت بین زن و شوهر، والدین و فرزندان مویین کردهاند» (ک. مرکس ا فریدریخ اینگیلس ساچینینی تام 3، صحیفة 27). نکاح اساس حقوقی عایله است.
پیدایش عایله ظهورات طبیعی و تاریخیست. تاریخ انسانیت دو شکل عایله را میداند: پ آ ل ا گ ا م ی (گروهی) و ماناگمی (یکّنیکاهی). ماناگمیه شکل بلندترین عایلهداریست. خصوصیت عایله به طرز مویین استحصالات، کارکتر مناسبتهای استحصالی و درجة انکشاف تمدّن جمعیّتی وابسته است.
پیدایش مالکیّت خصوصی، صنفهای و مناسبتهای صنفی بانیس تشکّل عایلههای ماناگمی گردیده است. مسئلة غن نمودن ثروت عامل اساسی استوارگردی عایلههای ماناگمی بود. در نتیجة غلبة روالوتسیة کبیر سوسیالیستی اکتبر تیپ صفتاً نو عایله به میان آمد.
ساتسیلیزم اساسهای اقتصادی، اخلاقی و خوقوقی و مناسبت اعضایان عایله را به ترتیب آورده، طبیعت آن را به کلّ تغییر داد. اکنون منبة اساسی فعالیّت عایله را درآمد محنتی اعضایان آن تشکیل میدهد. ثروتهای محنتی عایله موافق طلبات اعضایان آن تقسیم میشوند. در این حال از آن برای اعضایان قابل محنت نبودة عایله حصّه جودا کرده میشود.
ز طرف جمعیت به ذمّه گرفتن پرستاری همهطرفة کوده-کان، پیرانسالان و معیوبان کار و تشویش عایله را سبک میکند. قانونیّت (مذکور به افزودن مستقلیت اقتصادی اعضایان عایله، برابری کامل بین زن و شوهر، جوانان و پیران، پدر و مادران و فرزندان آورده میرساند.
فراهم آوردن چنین شرایط به محو خرافاتهای عایلوی (مناسبت بای و فئودالی نسبت به زن، بیمسئولیتی در عایله و غیره) مساعدت میکند. باقی ماندن وظیفة خواجگی و استحصالی عایله در زمان سوسیالیزم نیز میراث زمان گذشتة آن است. افزودن درآمد اهالی از حساب خاچگیهای جمعیّتی و بلند شدن مقام خذمترسانی باعث برهم خوردن وظیفة مذکور عایله میگردد.
مّا قانونیّت مذکور پراسیسّ دور و دراز بوده، فراهم آوردن زمینههای مخصوص مادّی و اجتماعی را طلب میکند. از این رو، در رفت ساختمان کمونیزم پرتیه و حکومت برای خواجگیهای خانهگیرا به استحصالات کلان جمعیّتی تبدل دادن چارههای ضروری میاندیشند.
فزودن و وسیع نمودن خذمترسانی جمعیّتی، به خاوگی کلان مکانیکانیدشده تبدل دادن سیت خذمت میشی، برای تأمین برابری حقیقی جنسها، افزودن درجة معنوی و مناسبتهای مستحکم اعضایان عایله تمام شرایط را فراهم میآورد. بر خلاف عایلههای برجوزی وظیفة مهمترین جمعیّتین عایلة سوسیالیستی تربیة نسل نورس است.
موجودیّت فرقیّت اجتماعی، اینچنین گوناگونی درجة مده-نیتناکی و معنوی اعضایان جمعیت باعث نابرابری تربییه نسل نورس در عایلهها میگردد.
نابرابری اقتصادی عایلهها نابرابری انکشاف دادن قابل-یت و تربیة کودکان را دربر میگیرد. درجة پست مدنیت و اخلاق در بعضی عایلهها باعث تربیة نادرست فرزندان میگردد. از همین جاست، که جمعیت به تربیة بیمیلان جمعیّتی نسل نورس اهمیت کلان میدهد.
در برابر این از سهم عایله و متدهای گوناگون تربیوی آن صرف نظر کرده نمیشود. از این رو، انکشاف تربیة جمعیّتی (وسیع نمودن» دایرة مؤسسههای تامکتبی، خانة پیانیران، مکتب-اینترنتها و دیگر مؤسسههای کودکانه) و عایلوی ضرور است. بیمیلان برطرف نمودن محدودیّتهای عایلوی و تأمین نمودن تناسب درست تربیة عایله و جمعیت امکان میدهد، که تربیة نسل نورس درست به راه مانده شود.
موافیق معلومات برویختگیری سال 1979 در ا.ج.ش.س. 122، 6 میلیون مرد و زن در عقد نکاحند. از 66، 3 میلیون عایله 29، 7%–2 نفری، 28، 9%-3 نفری، 23%-4 نفری، 18، 4%-5 نفری و زیادتر میباشند.
در شرایط سوسیالیزم مناسبتهای عایلوی و نکاحی را دولت تنظیم میکند. عایله در پناه دولت است. دولت در حق عایله با راه برپا نمودن و زیاد کردن مؤسسهها، تشکیلاتهای بچگانه و تکمیل دادن خذمت میشی، یارمپولی و مددرسان غمخواری میکند (کانستیتوتسیه (قانون اساسی) ا.ج.ش.س.، دوشنبه، 1977، صحیفة 18). با مرور به فزة عالی جمعیّت کمونیستی گذشتن آدمان ساویی دخالت دولت به عایله اهمیت خود را گم میکند. عایلة کمونیستی تیپ عالی مناسبتهای زناشویی و مستحکمترین و خوشبخترین خواهد شد.
دبیات: ونی رباچیی وریمیه ا اگا اسپالزاونی. ساتسیالوژی ا.ج.ش.س.، تام 2، مسکو، 1966؛ سترایتیلستوا کامّونیزمه ا رزویتی آبشیستوینّыخ آتناشینیی، مسکو، 1966؛ خرچی و ا. گ. ، بыت ا سیمیه و ساتسیلیستیچیسکام آبشیستوی، لنینگراد، 1968. نیکاتارыی واپراسы تیاری نوچناگا کمونیزمه. دوشنبه. 1971.