نیویلیرانی در گیادیزیه، چِن کردن بلندی نقطههای سطح زمین نسبت به یگان نقطة انتخابشده یا نسبت به سطح بهر (مویین کردن بلندی مطلق). نیویلیرانی هنگام نقشهبرداری تایاگرافی، لایحهکشی، ساختمان، بپلنگیری شهر و کیشلاقها و دیگر پونکتهای اهالینشین اجرا کرده میشود. نیویلیرانی در مویین کردن فرق سطح اقیانوس و بهر آموزش هرکت ویرتیکلی سطح زمین، یافتن ساخت بیرونی میدان گرویتتسیانی زمین و غیره نیز اهمیت کلان دارد.
وابسته به اصول نیویلیرانی نیویلیرانی یکچند خیل میشود: گیامیتری، تریگانامیتری، برامتری، مکانیکی و گیدراستتیکی. هنگام نیویلیرانی گیامیتری ستونچههای نیویلیرانی را به نقطههای تدقیقشونده عمودی میشنانند، بعد در خت راست این نقطهها را پیوستکننده نیویلیر گذاشته، خط ویزیری آن را به حالت گاریزانتلی میارند. فرج بلندیهای نقطهها به فرق رقمهایی، که خط ویزیری در ستونچهها نشان میدهد، برابر است، یعنی h=-. خطای نیویلیران گیامیتری به هر 1 کم از 0، 5 مّ زیاد نیست.
هنگام نیویلیرانی تریگانامیتری به واسطة تئودالیت کنج مایلی خت ویزیری از نشان گذرنده را نسبت به خط گاریزانتلی مویین میکنند و مسافة گاریزانتلی بین نقطهها (s) بلندی اسباب (l) ، بلندی نشان (ا) را دانسته، فرق بلندیهای این نقطهها را مییابند:
h=s – tg v+l-ا
هنگام نیویلیرانی برامتری برای مویین کردن بلندی مطلق نقطههای گوناگون از فرق فشارهای اتمسفری نقطهها استفاده میبرند. هنگام قلهای بودن شرایطهای میتارالاگی خطایی این اصول 2-3 م میباشد. نیویلیرانی میخنیی با نیویلیر-اتوماتهای در ویلاسپید (دوچرخه) و ماشینها شنانیدشده اجرا کرده میشود. خطایی این اصول 0، 2-0، 3 م است. هنگام نیویلیرانیی گیدراستتی خاصیت ظرفهای مربوط استفاده میشود. خطایی این اصول 1-2 مّ میباشد.