نیازی فاتح

نیازی فاتح (تولدش 18. 04. 1914، س­مرقند) ، نویسندة ساویتی تاجیک. از عایلة خذمتچی. اعضای کپسّ از سال 1941. خادم خذمت‌نشان‌دادة مدنیّت رسّ تاجیکستان (1970). اشتراکچین جنگ بزرگ وطنی (1941-1945). آموزشگاه پیدگاگی (1929) و شعبة شبانة انستیتوت پیدگاگی تاشکینت را (1950) ختم نمود. فعالیّت محنتی‌اش از ابتدایسالهای 30، از کار ادارة گزیتة ازبکی «لنین یول» و گزیتة تاجیکی «حقیقت ازبکیستن» (هر دو در سمرقند) آغاز شده است. سال 1934 نیازی به استالین‌آباد آمد. اوّل در «بارة معارف کمونیستی»    («گزیته موولّیمان») بعد در «تاجیکستان سرخ» کاتب مسئول بود. دسامبر 1941 اختیاراً به فرانت رفت. سالهای جنگ اگیتتار-

پراپگندیست، محرر مسئول گزیتة «زه رادین و!» («برای و­تن!») ، جا‌نشین محرر گزیتة «کرسنارمییسکیه پروده» («حقیقت ارمیة سرخ») بود.

بعد جنگ به صفت جا‌نشین محرر گ­زیتة آکروگ حربی ترکستان-«فرونزیویتس» («فرونزیچی») کار کرد. پس از سال 1950 بعد آزاد شدن از خذمت حربی، با کارهای ایجادی و مأموری مشغول گردید:    سالهای 1950-1952 کاتب مسئول، 1952-1959 مو­هرّیر جرنل «شرق سرخ»، 1953-1968 کاتب پرولینیة این تاجیکستان، 1968-1970 جا‌نشین رئیس کامیتیت دولتی ساویت وزیران رسّ تاجیکستان عاید به تلویزیون و ریدیاشونوا­ن، 1970-1978 کاتب پرولینیة این تاجیکستان.

نیازی فعالیّت ایجادی خود را از نوشتنّ شعرهای ازبکی cap کرده است. نخستین شعرهایش در صحیفه‌های گزیته‌های ولایتی ثمر­قند و گزیتة ریسپوبلیکوی-«یاش لنینچ» («لنینچی جوان») و «لنین یول» («راه لنین») چاپ شده‌اند. سه مجموعة اشعار اوزباکی‌اش: «میک» (1933) ، «ب و کنپینگ غزل» («غزل امروز»، 1938) ، «سیوگ» («محبّت»، 1940) به طبع رسیده است. ایجادیات تاجیکی نیازی در ابتدای سالهای 30 آغاز یافته است و او اساساً اثرهان نثری می‌نویسد. مبارزة خلق ساویتی بر ضد فاشیزم ژرمنیه موضوع اساسی ایجا­دیات او قرار گرفته است.

مهسول ادبی او در سالهای جنگ مجموعة آچیرک و حکایه‌های «انتیکام تاجیک» (1947) است، که اکثر آنها در میدان حرب ایجاد شده‌اند و کهرمانانشان خود جنگاورانند. اوّلین رمان نیازی «وفا» (ج. 1، 1949، ج. ، 2، 1958) ، که در آن جانبازیهای فرزندان خلق تاجیک و دیگر خلقهای ساویتی در فرانت، محنت فداکارانة کالخوزچیان در عقبگاه تصویر شده است، به نویسنده شهرت آورد. این رمان سال 1977 در سالانة روز غلبة خلق ساویتی بر ف­شیزم سزاوار مکافات عمومی‌اتّفاقی ادبی به نام الکساندر فدییف گردیده است؛ پاوست «دختر همسایه» (1955) در ایجادیات ن­ویسنده موقع خاص دارد. پاوست مذکور مسئلة آزادی زنان را دربر می‌گیرد. اثر دیگرن نیازی-«حصّه‌ای ‌از قصّه‌های جنگ» (1962) ، که از سلسلة حکایه‌ها فراهم آمده است، اساساً خصوصیت یادداشتی داشته، قهرمانی جنگاوران ساویتی را انعکاس می‌نماید.

هییکایه و آچیرکهای مجموعة «دیروز، امروز، فردا» (1964) در موضوعهای ایام ما ایجاد شده‌اند. سال 1974 رمان نو نیازی-«هر بیشه گمان مبر، که خالی است» (مکافات دولتی رسّ تاجیکستان به نام رودکی، 1977) از چاپ برآمد. رمان به مبارزة بهادرانیه پرتیزنهای ساویتی به مقابل فاشیستان استیلاگر بخشیده شو­ده، واقعات آن در بیشه‌زار بیلا­روسّیه جریاپ می‌گیرد. به قلم نیازی اینچنین پاسه‌های «وطن‌دوستان» (1938، همراه صمد غنی) ، «کوپروک» (1969) ، کیناستسینریه‌های «دختر سوم» (از روی پاوست «دختر همسایه»، همراه ا. فیلیما­ناوه) ، «کار و بار عایلة غیوراوها» (1975، همراه ا. ستروگتسکیی) تعلق دارند. چند اثر بدیعی، از جمله رمان نویسندة رمین م. سداوین و «میتری کاکار» و رمانهای نونسندة ازبک ش. رشیداف «غالبان» و «زورتر از بوران» را به تاجیکی ترجمه کرده است. نیازی اعضای کمیسیون مرکزی ادبیات حربی بدیعی این ا.ج.ش.س.، اعضای پرولینیة نشریات «ساویتسکیی پیس­تیل»، اعضای پرولینیة فاند ادبی ا.ج.ش.س. می‌باشد. از سال 1938 عضو این ا.ج.ش.س.، از سال 1952 اعضای پرولینیة این تاجیکستان و پریزیدیوم آن می‌باشد. با دو آردین بیرق سرخ محنت، دو آردین «نشان فخری»، یازده مدال جنگی و محنتی و سه گرماتة فخری پریزیدیوم ساویت عالی رسّ تاجیکستان مکافاتانیده شده است.

اس .: اثرهای منتخب، چ-1-4، د. ، 1974-78.

د .: آچیرک استاریه تدجیکسکایی سا­ویتسکایی لیتیرتورы، م. ،