نزّام

نزّام (تخلّ. ، نامش ابراهیم ابن سییار ابن خوانی؛ سال تولدش نامعلوم، بلخ-تخم. 845) ، فیلسوف عرب‌زبان فارس-تاجیک. در بسره تحصیل کرده است. نزّام دایر به مسئله‌های مختلف فلسفی اثرهای زیادی تألیف کرده است، لیکن آنها تا امروز باق نمانده‌اند. افکار فلسفی نزّام در اثرهای ابومنصور بغدادی، محمّد شهرستانی، عضد‌الدّین اجی، نصیر‌الدّین طوسی و دیگران ثبت شو­ده است. نزّام فلسفة یونان و تعلیمات و جریانهای فلسفی و دینی ایران و هندوستان را نغز می‌دانسته است. نزّام مانند اهل معتزلیه ضد عقیده‌های مربوط به تقدیر برآمده است. خدا را از موقع پن­تییزم تعبیر می‌کرد. به قول نزّام دنیا در نتیجة حرکت بی‌انتهای ذره‌های مادّی تغییر می‌یابد. خدا به رفت عالم دخالت نمی‌­کند. آدم در اعمال خویش آزاد است. نزّام با یاری ا ق ل و خرد حل ن­مودن مسئله‌ها را طرفداری می‌­کرد.

د .: 3 ا کویف، ان-نزّم. بک و، 1957