ماناپالیة کاپیتالیستی، سازش یا اتّحادیة

ماناپالیة کاپیتالیستی، سازش یا اتّحادییی صاحبکاران، که در اختیار خود قسم زیاد استحصالات یا فروش محصولات مویین را جمع می‌نمایند و برای تعیین کردن نرخهای ماناپالی و گرفتن فایدة زیاد امکانیت پیدا می‌کنند. ماناپالیة کاپیتالیستی در زینة بلند کانتسینترتسیة استحصالات و کاپیتال به عمل می‌آیند، در اقتصادیات و سیاست مملکتهای کاپیتالیستی در مرحلة امپریالیزم رل مهم می‌بازند. شکلهای اساسی ماناپالیة کاپیتالیستی کرتیل، سندیکت، تریست و کانتسیرت به شمار می‌رود. ماناپالیة کاپیتالیستی در مملکتهای ترقّیکردة کاپیتالیستی از آن جمله در روسیه، در نیمة دوّم عصر 19 پیدا شدند. شکلهای عادّیترین آنها کارنیر، رینگ، کانوینتسیه (شرطنامه‌های کوتاخموهلت کاپیتالیستی) بوده، بیشتر در معاملات، برای یکجایه خریدن مال و از نو با نرخهای بلند فروختن آن عمل می‌کنند. ماناپالیة کاپیتالیستی خصوصاً بعد بحران سالهای 1900-03 پهن شده، یکی از اساسهای اقتصادیات مملکتهای کاپیتالیستی گردیدند، که این به امپریالیزم سبزیده رسیدن کاپیتالیزم را افاده می‌کرد. کرتیلها در اساس سازش بین کارخانه‌های کلان، که محصولات یک‌خِله می‌برآوردند، تشکیل می‌شدند. کاپیتالستان بازارهای مال‌فروشی را در بین خود تقسیم کرده، اندازة استحصال مال و نرخهای بلند ماناپالی را مقرّر می‌کردند. سال 1902 در روسیه سندیکتهای «پرادمیت» (30 کارخانة کلان و جمعیّتهای اکتسیانیریل صناعت متالورگی، که 74% چوین روسیه را می‌داد) ، «تروباپرادجه» (خرید و فروش قبورها را در مملکت پرّه مرکزانیده به اختیار خود گرفت) ، «پرادوتال» و سال 1904 «پرادوگان» تشکیل یافتند. این سندیکتها یکجایه مال فروخته، اشیای خام میخریدند و به مالها نرخهای بلند ماناپالی می‌گذاشتند. تریستها ماناپالیّهایی می‌باشند، که مالکیّت همة کارخانه‌های آنها متّحد کرده می‌شود و صاحبان مالکیت به صفت سهم‌داران از روی مبلغ به کار انداخته‌اشان فایده می‌گیرند. تریستها در نوبت خود کانتسیرنها را تشکیل می‌دهند، که آنها یک قطار کارخانه‌های ساحه‌های گوناگون را متّحد می‌کنند. در دورة گذشتن به امپریالیزم برای مملکتهای کاپیتالیستی اوراپة غapبی کرتیلها و سندیکتها، در شمه تریست و کانتسیرنها کارکتری بودند. در داخل ماناپالیه‌ها و در بین آنها برای رویانیدن فایدة برزیاد ماناپالی مبارزة شدید رقابتی می‌رود، که این حال به ویران شدن اتّحادیه‌های ماناپالی و به ماناپالیه‌های کلان تابع شدن ماناپالیه‌های خرد آورده می‌رساند. در عرفة جنگ یکم جهانی در روسیه زیاده از 150 اتّحادیه‌های ماناپالیستی عمل می‌کردند. از جهت کانتسینترتسیة کاپیتال روسیه از شمه پیش گذشت. سالهای 1912-14 حصّة ‌ماناپالیه‌ها در صناعت متالورگی، انگشتسنگ و قند روسیه 60-90%، در ژرمنیه 40-70%-را تشکیل می‌کرد. اقتدار ماناپالیة کاپیتالیستی منبعد در نتیجة کانتسینترتسیة استحصالات و کاپیتال می‌افزاید، ماناپالیه‌های صناعتی با ماناپالیه‌های بنکی یکجایه می‌شوند و در این اساس کاپیتال مالیوی و عالیگرخیة مالیوی به وجود می‌آیند. به خاریچه برآوردن کاپیتال زیاد می‌شود، تقسیم پقتیسادی و تیرّیتاریوی جهان عملی گشته، استثمار مملکتهای مستملکه و تابع پرزور می‌گردد. کاپیتال ماناپالیستی قوّة دولت برجوزی را به خذمت خود می‌گذارد، که با اشتراک آن کاپیتالکم دولتی و ماناپالیستی به وجود آمده ترقّی می‌کند. حکمرانی ماناپالیه‌ها انرخیة استحصالات کاپیتالیستی را پرزور می‌کند، مفت‌خوری و پوسش کاپیتالیزم را باز هم زیاد می‌نماید، بحرانهای اقتصادی دائمی می‌گردند، در جمعیّت برجوزی مبارزة صنفی شدّت می‌گیرد. ماناپالیه‌های شمه در جهان از همه پراقتدارترند. به اقتصادیات مملکتها ماناپالیه‌های اتومبیلسازی، متالورگی، نیفت، شیمیایی و ماناپالیه‌های الکتروتیخنیکی و رادیوالکترونی مخصوصاً تأثیر کلان می‌رسانند. در دورة پرزور گشتن ماناپالیه‌ها درجة بلند عمومیگردانی استحصالات زمینة ابژکتیوی و اقتصادی روالوتسیة پرولتاری و دگرگونسازی اجتماعی را به وجود می‌آورد.

د .: و. ا. لنین. ، امپریالیزم همچون درجة بلندترین کاپیتالیزم، اس. ، چ. 22؛ کروپنییشی ماناپالی میره. کرتکیی سپرواچنیک. م. ، 1968؛ پالیتیچیسکیه ایکانامیه ساوریمینّاگا ماناپالیستیچیسکاگا کاپیتالیزمه، ت. 1، م. ، 1970؛ درگیلیف م. س. ، مایو

ن. ا. ، لنینسکیی انلیز ماناپالیستیچیسکاگا کاپیتاله ا ساوریمینّاست، م. ، 1970.