قلعة رتم

رتم، قلعه‌ای است در پامیر غربی، منسوب به عصرهای 3 تا میلاد-7-8 میلاد، که 15 کم شرقتر دیهه لپگر pیان اشکاشیم ومکب واقع است. سال 1947 باستان‌شناس ا. ن. بیرنشتم کشف و 1962 باستان‌شناس تاجیک و. بابایف تدقیق نمود. رتم از شمال و شرق به جنوب و غرب کشال یافته است. درازی‌اش 58، 2 م، برش 38، 1 م. ساخت سه‌کنجة دیوار و برجها به موقع قلعه موافقت می‌کند. دیوارها از تخته‌سنگ و گل ساخته شده‌اند، ولی قلعه را اساساً جریها محافظت می‌کردند. در سه­ن قلعه اقامتگاههای خرد به یکدیگر جفس ساخته شده‌اند. برجهای دیوارها تیرکشهای راست‌کنجه دارند. سفال‌پاره‌های از صحن قلعه جمع‌آوردشده به سفالهای پشته‌های پامیر مانندند. در رتیفیکتسیه حفریات گذرانده نشده است.

و. بابایف.