خون

خون، دم، مایعی را گویند، که در رگهای خونگرد هیوانات موهردار و آدم حرکت می‌کند. یکی از وظیفه‌های اساسی xون نقل گازها (از عضوهای نفسکشی به بافته‌ها o2 و از بافته‌ها به عضوهای نفسکشی سا2، نیگ. نفسکشی) می‌باشد.

xون اینچنین گلیوکازه، امیناکیسلاته‌ها، نمکخا و دیگ. مادّه‌های غذایی را از عضوهای هاضمه به بافته‌ها و محصولات آخرین مبادلة مادّه‌ها-کربمید، کیسلاتة شاشه، کریتینین و غ.-را به عضوهای اخراج می‌برد. xون در تنظیم مبادلة آبونمک و معاوضة کیسلاتگی و عشقاری ارگانیزم اشتراک کرده، برای تنظیم حرارت دائمی بدن نیز اهمیت کلان دارد. آدم وزنش 70 کگ قریب 5 ل xون (6، 8%-ا وزن بدن) دارد. خون موهردارها از پلزمه (نیگ. پلزمة خون) ، ایریتراتسیتها، لییکاتسیتها و ترامباتسیتها عبارت می‌باشد. گوروه xون توسط ریکتسیة گیمگلیوتینتسیه مویین کرده می‌شود. آدم 4 و هیوانات زیاده از 12 گوروه xون دارد. خون هیوانات قطع نظر از گوروهش به خون آدم موافق نیست. (قسم اساسی xون از سفیده‌ها عبارت است. سفیده‌ها (فیبریناگین، پراترامبین و غ .) برای لختبندی xون اهمیت کلان دارند. از کرباگیدرتها در xون بیشتر گلیوکازه (در خون آدم 80-100 مگ%) و کمتر گلیکاگین، فروکتازه و گلیوکازمین موجود است. غیp از این در ترکیب xون آمیختة مرکّب لپیدها نیز دیده می‌شود. مقدار لپیدهای xون دائمی نبوده، به ترکیب خوراک و درجة جمشوی آن وابستگی دارد. مادّه‌های مینیرلی فشار آسماسی خون را دائمی نگاه داشته، به حالت کالایدهای xون و مبادلة مادّه‌های هوجیره تأثیر می‌رسانند. قسم اساسی مادّه‌های مینیرلی پلزمه از na و س1 عبارت است. ک بیشتر در ایریتراتسیتها و سه در پلزمه دست.

در نتیجة اختلال مبادلة مادّه‌ها، بیماریهای گُرده، جگر، غدودهای عصارة داخلی و غ. ترکیب شیمیایی xون تغییر می‌یابد؛ مس„ افزودن مقدار سفیده (گیپیرپراتیینیمیه) یا کم شدن آن (گیپاپراتیینیمیه) ، در پلزمه زیاد شدن لیتسیتین (گیپیرلیتسیتینیمیه) ، قند (گیپیرگلیکیمیه) و غ. هنگام تلف بسیار xون کم‌خونی، بیماریهای مزمن لاغرکننده و غ. مقدار ایریتراتسیتها کم شده، در نتیجة گیپاکسیه (به بافته‌ها نرسیدن آکسگین) باشد، مقدار آن زیاد می‌شود. لییکاتسیتاز، لییکاپینیه، ترامباتسیتاز، مییلالییکاز، پالیتسیتیمیه، و غ. نیز بیماریهای خونند.

تدقیق بسیار علامتهای ارثی xون در انتراپالوژی اهمیت کلان دارد. علامت ارثی xون در اکثر خلقهای جهان پالیمارفیزم ژنتیکی (گوناگون‌شکلی ارثی) -را آشکار می‌سازد. خون همة خلق و نجادها یک‌خِله است؛ یگان گوروه xون بر دیگرش افضلیّت ندارد.

تسویر در ص. 48-49.

د .: کسّیرسکیی ا. ا. ، الکسی‌اف گ. ا. ، کلینیچیسکیه گیمتالوژی، م. ، 1970؛ سیمیناو ن. و. ، بیاخیمیچیسکی کامپانینتы ا کانستنتы جدکیخ سرید ا تکنیی چیلاویکه. م. . 1971.